Дрэва вечнасцi

Калі хочаш іх пабачыць — будзь высокі, як гара.

Так, стварыўшы дзве планеты, той, хто сілай неба дужы,

Разлучае месяц з сонцам, як бы горка ні было.

Моцна злітыя абдымкам, лёс разняў абедзьве ружы;

Тых, каго яны пакінуць, не чакае ўжо святло.

«О сястра,— Нестан сказала,— лепш бы нам не сустракацца,

Я б не ведала разлукі, не адчула б горкіх мук.

Дык пішы мне; хоць праз пісьмы будзем мы з табою знацца.

Як згараю па табе я, так і ты па мне сумуй!»

Цінацін ёй адказала: «Сонца, ты чаруеш вока,

Не змагу цябе забыць я, не змагу ў разлуцы жыць,

Знікне сэнс жыцця зямнога, калі будзеш ты далёка.

Столькі дзён жыві на свеце, колькі дзён мне слёзы ліць!»

У астатні раз красуні з пацалункам абняліся.

І Нестан, як ад'язджала, ўсё паглядвала назад,

Каб навек схаваць у сэрцы дарагой сястрыцы рысы;

Пра іх лёс дзесятай часткі я не мог бы расказаць.

Растэван шалеў ад гора, калі віцязяў праводзіў.

«Гора мне!» — крычаў няспынна можа тысячу разоў.

Як струмень жывой крыніцы, слёзны кіпень калабродзіў,

Тарыэль стаяў пануры, сум парошай твар замёў.

Тарыэля-ружу лашчыў цар гарачым пацалункам.

Гаварыў: «З табой разлука — гэта ўсе сто дваццаць мук.

Быў ты з намі — цуд дзівосны, мне цяпер няма ратунку,

Дай ты нам жыцця пачатак, без цябе — канцы ўсяму».

Развітаўшыся, ускочыў Тарыэль на варанога,

Войска ўсё слязьмі журботы арашала дол зямны.

Гаварылі: «Сонца меркне — ты вышэй яго намнога!»

Адказаў ён: «Слёзы, гора — з вамі ў мяне адны!»

ВЯСЕЛЛЕ ТАРЫЭЛЯ І НЕСТАН-ДАРАДЖАН

Тарыэль дасяг вяршыні разам з жонкай маладою:

Сем прастолаў атрымалі,— ў сэрцы, радасць, гучна грай!

Адышлі ў нябыт нягоды — ліха з чорнаю бядою,—

Толькі той адчуе радасць, хто гаркот хапіў праз край!

Вось яны паселі разам, юных двое — сонцу пара!

Ён царом абвешчан. Гучна затрубілі трубачы.

«Ты наш цар!» — усе крычалі. Загрымелі ў лад літаўры,

І ад скарбніцы дзяржаўнай падалі яму ключы.

Крэслы царскія прынеслі Аўтандзілу і Прыдону,

Пасадзілі іх пачэсна, скрозь грымела ім хвала.

Не ствараў яшчэ ніколі бог істот, да іх падобных!

Аб мінулых днях і справах тут гаворка пацякла.

Пілі, елі, балявалі — спраўна слугі ўсім служылі.

Слаўна справілі вяселле — не было такога век!

Падарункамі пароўну ўсіх пазваных адарылі;

Міласцінай абдзялілі бедных, хворых і калек.

Аўтандзіла і Прыдона як збавіцеляў віталі:

«Вы прынеслі шчасце індам!» — пагалоска скрозь ішла;

Іх лічылі ўладарамі, іх жаданням дагаджалі,

Іх наведвалі няспынна, ім пашану кожны слаў.

Тарыэль Асмат заўважыў і прамовіў ёй сардэчна:

«Ты служыла шчыра. Дзеці не паслужаць так бацькам.

Сёмы трон зямлі індыйскай аддаю табе навечна,—

Будзь, шчаслівая, царыцай, паслужы шчаслівым нам!

Ты прыдбай па сэрцу мужа, трону будзе хай апорай.

Ты кіруй разумна царствам, падуладнай будзь маёй!»

Тут Асмат упала ў ногі: «О мой сокал ясназоры,

Не знайсці мне лепшай долі, як рабыняй быць тваёй!»

Тры героі-пабрацімы дні праводзілі шчасліва;

Падарункі дарагія нёс штодня ўдзячны люд:

Скакуноў гарачых колькі! Перлаў колькі зіхатлівых!

Ды тугою па каханай Аўтандзілаў дух быў скут.

Тарыэль заўважыў гэта і сказаў яму спагадна:

«Адчуваю: мне папрокі ў сэрцы носіш ты цішком.

З мук сямі зрабіў ты восем, затужыўшы так няшчадна.

Зноў разлуку шле мне доля і на сэрца гора ком!»

Тут Прыдон пачаў прасіцца: «Час і мне дамоў вяртацца,

Ды таптаць я часта буду сцежку, што вядзе сюды.

Як малодшы са старэйшым, рад з табой заўсёды знацца;

Буду так сустрэчы прагнуць, як у спёку лань вады!»

Тарыэль сказаў: «Я згодзен, калі цягне так дадому!

Ды мяне ты не цурайся, шлях сюды не забывай!»

Аўтандзілу ж ён прамовіў: «Сумна будзе мне, вядома.

Што ж рабіць? Чакае месяц з нецярплівасцю ільва!»

Растэвану ў падарунак футраў шмат паслаў адменных,

Дарагой чаканкі посуд — кубкі, келіхі, каўшы.

«Перадай ты Растэвану ўсё з павагаю нязменнай!»

Той сказаў: «Смяротны холад будзе без цябе ў душы».

Шубку-цуд Нестан паслала Цінацін, сястры названай,—

Іншы хто не варты быў бы мець такі раскошны ўбор! —

Лал паклала ў дадатак, што гарэў іскрыстым ззяннем,

Што свяціўся ў цемры ночы, як праменны водбліск зор.