Адна ноч

Пыл яго i выратаваў.

Валока адчуў, як немцы ўдарылi з аўтаматаў, некалькi куль раскрышыла цаглiны побач, але ён, прыгнуўшыся, з раптоўным спрытам iрвануўся назад, упаў, ускочыў зноў, перакацiўся цераз вялiкi зломак, аббег глыбокую варонку, з якой яны толькi што вылезлi, i, запаволiўшы хаду, выбраўся з руiн на закiданы друзам падворак. Па дарожцы, вымашчанай бетоннымi плiткамi, дабег да шнурка нейкай калючай загарадзi, прадраўся праз яе гушчар i, падлезшы пад прадраную драцяную сетку, апынуўся ў нейкiм вузенькiм незнаемым правулку.

Яго адразу ледзьве не збiлi з ног хлопцы-аўтаматчыкi. Гучна ляскаючы падэшвамi, яны шалёна беглi некуды, - мабыць, напярэймы тым немцам, што адступалi ля сквера. Заднi страхавiта зiрнуў на яго скрываўленую галаву, але змоўчаў, не сказаў нiчога. Ён быў знаёмы, гэты хлапец з рабацiнкамi на пераноссi i яснымi насцярожанымi вачмi, але Валока не здолеў прыпамятаць, дзе ён бачыў яго, i адчуў, як забалела параненае плячо.

Правулак быў вузенькi i зусiм пусты. Валока паглядзеў у адзiн канец яго, у другi i, сцяўшы пад пагонам рассечанае асколкам плячо, хiстаючыся, пайшоў туды, адкуль беглi аўтаматчыкi. Угары, у ясным вясновым небе, бахала, сiпела, калацiлася гулкае рэха бойкi.

"Што ж гэта? Як жа гэта?" - толькi цяпер акрэслiлася ў яго галаве яшчэ няўцямная думка-здзiўленне. Узрушаны i змардаваны, ён нечага нiяк не мог сцямiць цi, можа, не мог чагосьцi ўспомнiць - разгарачаным нутром ён толькi адчуваў, што сталася вялiкая, яшчэ не ўсвядомленая да канца несправядлiвасць, перад магутнаю сiлай якой i ён, i Фрыц Хагеман былi бездапаможнымi. I яму было вельмi пакутна ад таго i хацелася завыць ад крыўды, якая ашчаперыла i душыла яго.

1961 г.