Новыя прыгоды Несцеркi

Кацярына(убок). Добры фрак, ды сам дурак. (Пшэбыеўскаму.) Яшчэ каб разумны быў.

Пшэбыеўскі. О, па розуму мне тут роўных няма.

Кацярына. Вось гэта праўда, цяжка пару знайсці.

Пшэбыеўскі. Другі раз ну проста распірае ад розуму, не ведаеш, што і рабіць.

Кацярына. Падзяліліся б з кім.

Пшэбыеўскі. А я так і раблю, я парады ўсім тады даю. Вось і панне Катажыне хачу даць.

Кацярына. Якую ж гэта параду пан хоча мне даць?

Пшэбыеўскі. Выходзьце, пані Катажына, замуж.

Кацярына. Дзякуй, так і зраблю. Толькі вось каго жаніхом абраць — парады ў пана пытаць не стану.

Пшэбыеўскі. За мяне, за мяне, як крулеву апрану, у Варшаву завязу.

Несцерка. Дзень добры, паночку.

Пшэбыеўскі. От, халера ясна, збегла.

Несцерка. Э, паночку, дзеўку голымі рукамі не зловіш.

Пшэбыеўскі. Тады сеткай зловім, залатой. Як адвязу ў Варшаву… Кажы, што новага.

Несцерка. Ох, паночку, што ні навіна, то не радасць.

Пшэбыеўскі. За дрэнныя весткі — сам ведаеш, якая ўзнагарода.

Несцерка. Што рабіць, як лепшых няма. I так заходзіў, і гэтак. I з ёю гутарыў, і з бацькам. Убіла сабе ў галаву гэтага Андрэя — за яго, або ў ваду, кажа, — і ўсё тут.

Пшэбыеўскі. А што ж бацька — тысячу мне вінен, — сілком хай цягне да касцёла. За гэтыя грошы дзве такія Катажыны купіць можна.

Несцерка. Ён не супраць, але ж пан хацеў паціхеньку абвянчацца.

Пшэбыеўскі. Але. Катажына, хаця і прыгажуня, а мяшчаначка, не з рукі мне, Пшэбыеўскаму, пры ўсім народзе. Вось пажыве ў Варшаве, стане паненкаю…

Несцерка. А сілком, паціху, — не атрымаецца. Дзеўка не конь, вупраж не накінеш.

Пшэбыеўскі. Захочаш пакатацца — запражэш. Дзе ж твая хвалёная хітрасць?

Несцерка. Пры мне, паночку, пры мне. Вы казалі, што вам абы да касцёла, а там ужо ваш клопат.

Пшэбыеўскі. От, пасля касцёла дзеўка мякчэй становіцца.

Несцерка. Вось я і прыдумаў…

Пшэбыеўскі. Ну дык расказвай, што ты прыдумаў.

Несцерка. Даведаўся я, паночку, што Кацярына чакае Андрэя з дня на дзень. I хочуць да касцёла…

Пшэбыеўскі. То разбой! Я паклічу варту!

Несцерка. Э, паночку. Толькі спалохаеце. А вось мы ёй вестачку пададзім — як ад Андрэя. А пан пераапранецца — ды замест яго пад вянец. А там — воля ваша, мой клопат — да касцёла.

Пшэбыеўскі. От праўда, галота на выдумкі хітрая.

Несцерка. Хай пан загадае запрэгчы тройку — увечары я пад’еду па Кацярыну, у мяне ўжо ўсё дамоўлена.

Пшэбыеўскі. Малайчына! Толькі зробім гэта заўтра. Усё падрыхтаваць трэба.

Несцерка. Як пан скажа. А тады б няшкода перакусіць ды выпіць.

Пшэбыеўскі. Пшэбыеўскі ведае, як мужычка ўзнагародзіць. За тое, што добра прыдумаў — добра і пагуляеш. Я ведаю, што вашаму брату трэба. (Адкрывае заслону — за ёю стол з ежай і віном.) Пі, гуляй, а заўтра праспішся — і за работу.

Несцерка. Было б сказана — нам забыць нядоўга.

Пшэбыеўскі(прыпыняе Несцерку). Толькі памятай: аб нашых задумах ніхто не павінен ведаць.

Несцерка. Што гэта пан як быццам некага баіцца?

Пшэбыеўскі. А ты што, нікога не баішся?

Несцерка. А каго ж мне баяцца?..

Пшэбыеўскі. Ды вось прыходзіў раніцой бургамістр, цябе шукаў, казаў, трэба, маўляў, у астрог пасадзіць.

Несцерка. То ад добрае душы. Ведае, што ў мяне ні даху над галавой, ні хлеба ў абед — вось і турбуецца.

Пшэбыеўскі(смяецца). Дык, значыць, бургамістр добры чалавек.

Несцерка. Канешне, добры. Калі спіць, і з дубінай прайсці міма можна.

Пшэбыеўскі(смяецца). То добра мовіш. То б запісаць і выдаць ксёнжку ў Варшаве — як фальклор туземны.

Несцерка. Пішыце, пішыце, паночку. (Убок.) Каб табе чэрці віламі па скуры пісалі.

Узрадаваўся. Што ты скажаш, як атрымаеш і дулю, а не Ганулю.

Малання. Ну што, работнічак, на другія харчы перайшоў — ці мае не да смаку?

Нешта ты і носа не паказваеш. Чула, у пана за лепшага сябра. Можа, і пра тое, аб чым дамаўляліся, забыў. А ён ўсё жыццё памятае. Можа, і мне расказаць пану, дзеля чаго ты да яго ўладкаваўся?

Несцерка. Ты што малоціш?

Малання. А тое, што ў мяне ў гэтым доме таксама вока ды вуха ёсць. Чула, пану Кацьку сватаеш? Хочаш і каля яго, і каля мяне разжыцца.

Несцерка. От дурніца. Табе б у сямнаццаць гадоў да той памяці яшчэ б розум. Гэта ж «манеўр».

Малання. Які «манер»?

Несцерка. Глухому што ні кажы — сваё чуе. Нельга напрамкі лезці — у абход трэба, зразумела? Ты толькі рыхтуй грошыкі. Заўтра вечарам… Адным словам, з’едзе твая саперніца адсюль — табе і карты ў рукі.

Малання. Ох, спрытны ты круцель. Але каб і мяне не падмануў заадно.

Несцерка. Ну, ну — дзякаваць будзеш.

Малання. Гэта я заўсёды гатова — ды ты сам упіраешся. Колькі год адзін шляешся — і да бабы цябе не цягне — га? (Абдымае Несцерку.)

Несцерка. Ну, ну, дзіравага меха не напоўніш, карысці ад вас, ад баб. Вось я лепш сто грамаў вып’ю.

Малання. Эх ты, не тваім носам маліну кляваць. Відаць, і забыўся як.

Ой, Пшэбыеўскі ідзе, трэба схавацца.

Несцерка. Уцякай у другі пакой, а я тута.

Пшэбыеўскі(адхінае заслону). Ужо пад сталом валяецца. Дапусці свінню да талеркі. А сёння гэтак і трэба, усё па задуманым. Ты ўсё вывучыў добра?

Кухар. Усё, усё.

Пшэбыеўскі. Прачытаеш — скажаш: «Будзьце мужам і жонкаю» — і хуценька ў алтар. Вопратку скінеш — і на козлы. I адразу кіруйся на Варшаўскі тракт. Гэткае вяселле лепш у Варшаве гуляць.

Кухар. Усё зробім, як дамовіліся. Колькі пан заплаціць?

Пшэбыеўскі. Аб гэтым потым, потым.

Кухар. Грошы адразу. Грэх вялікі.

Пшэбыеўскі. Які табе грэх — ты не хрысціянін. Твая вера гэтага не забараняе.

Кухар. Паганіць касцёл — вялікі грэх. Грошы наперад.

Пшэбыеўскі. Наперад. А ты ўцячэш пасля, а як я дзеўку Кудрачку вярну, хто дакажа, што ты вянчаў?

Кухар. Мяне тады людзі адарвуць мая башка.

Пшэбыеўскі. Затое і грошы табе плачу.

Кухар. Дзеньга — гэта добра. За дзеньга ўсё зробім.

Пшэбыеўскі. Вось яшчэ таксама — туземец. Добра. Палову.

Кухар. Такія — не. Залаты, залаты давай.

Пшэбыеўскі. Ды ты не турбуйся за сваю галаву. Пажыве дзеўка ў Варшаве — памякчэе, і шуму не будзе ніякага.

Кухар. Пан дзеньга даст — всё будзет харашо, шума не будзет.

Пшэбыеўскі. Пан грошай не пашкадуе. А як прыцямнее — едзь да Кацярыны, скажаш, ад Несцеркі. А то гэтаму прайдзісвету дай коней — ні дзеўкі, ні коней не знойдзеш. Ксяндза адвязеш у суседняе мястэчка. Вось запіска.

Кухар. Усё як пан скажа.

Пшэбыеўскі. Пайшлі, трэба ўсё хутка рабіць, хутка!

Несцерка. Вось табе і на! Я яго шапкаю, а ён мяне — абухом!