Новыя прыгоды Несцеркi

Кацярына. Ды затое як прытуліць ды як прыгалубіць, ой, што гэта я кажу!

Несцерка. То і кажаш, што ў думках. Каханне і кашаль не схаваеш. Толькі забудзь пра свае каханне. Якая з яго карысць? Самая непатрэбная рэч на свеце. Будзеш жыць у палацах, у Варшаву паедзеш, у золаце будзеш хадзіць, на Андрэя свайго і не паглядзіш, а на дзядзьку Несцера і плюнуць не захочаш.

Кацярына. Ой, дзядзечка, не рвіце душу, я і так усе ночы праплакала.

Несцерка. Няўжо праплакала? Няўжо паненкаю быць не хочаш?

Кацярына. Каб бацьку не ў астрог — збегла б куды вочы глядзяць. А каб прымусілі — то і ў ваду б.

Несцерка. Э, да ты не ў бацьку, ты ў маці нябожчыцу. Памятаю яе, зямля ёй пухам. I цябе з калыскі памятаю, птушачка ты мая. I калі ты сапраўды за панствам не гонішся, у бядзе не пакіну.

Кацярына. Ой, дзядзечка Несцер! (Абдымае Несцерку.)

Несцерка. Ну, ну. Толькі вось бацька твой — ці з розуму зжыўся, ці ў падпанкі яму свярбіць…

Кацярына. Вінен ён пану тысячу рублёў — пасадзяць яго ў астрог. Каб не гэта…

Несцерка. А і пасядзеў бы крыху — можа, розуму дабавілася б.

Кацярына. Не, дзядзечка, я гэтак не згодна. Лепш век гараваць, чым бацьку ў астрог аддаць.

Несцерка. Ну-ну, не сумуй. Знойдзем тысячу.

Кацярына. Дзе ж гэткія грошы ўзяць?

Несцерка. Была б бяда. Яна навучыць. А разумны чалавек і без грошай выкруціцца.

Кацярына. Андрэй павёз тавар гандлярам — павёз няходжанымі шляхамі і ўжо вестачку прыслаў — усё добра абышлося. Грошы ёсць. Ды і пан пра гэта даведаўся — цягне ў касцёл як у пятлю.

Несцерка. Ну дык слухай. Скажа што пан пра вяселле — нічога не абяцай. А ўвечары пад’еду я на панскіх конях — сядай і насустрач Андрэю. А пакуль вы вернецеся, мы тут неяк пратрымаемся.

Кацярына. Значыць, мы коней гэтых украдзём? Так ня добра.

Несцерка. Э-э, Бог чэсных любіць, ды долі не дае. Не ўкрадзём, а пазычым. Толькі вось бацьку б твайго ўламаць. А вунь і сам Пшэбыеўскі сюды стрыканожыць — ну, да вечара.

Пшэбыеўскі. О! Пані Катажына! Бардзо рады бачыць! (Кланяецца.) Дзенькуем пані за візіт. Я меў смеласць прыгатаваць пані сюрпрыз — о, пані будзе мець шмат прыемнасці. У гэткай глушы прывабная пані не мае забавы. Я хацеў, каб пані паглядзела мой тэатр.

То, канешне, не Варшава, але я намагаўся зрабіць так, каб пані мела прыемнасць. Я сам аўтар, я напісаў вершы, музыку — то опера прысвечана пані Катажыне.

(Хлопае ў далоні, звяртаецца да дзяўчат-танцорак). Прыгатаваць усё! Перша сцэна — танец. Музыка — раз-два — раз-два-тры!

О! Матка боска — як нежывыя — віва, віва, вось гэтак. Амарозо — вось так. (Паказвае, як трэба рухацца.) Зноў — музыка — кантабіле, кантабіле. От, як з дрэва зробленыя! Рукі — рукі — грацыя. О, пані Катажына, — як вывучыць гэтых! I музыка — хоць вушы затыкай. Трэба выпісваць італьянцаў. Пастух, дзе пастух? — выхад пастуха.

Пастух (спявае).

Пшэбыеўскі. Стоп, стоп, усё не тое! (Выходзіць сам, робіць некалькі «па» і пяе.)

От, пані Катажына — ну што з імі зробіш. I потым, што гэта за мова?! Ці ж можна размаўляць на гэткай туземнай мове?! На сцэне трэба па-французску або па-польску.

Кацярына. А па мне, паночку, няма лепш той мовы, на якой маці калыханку пела.

Пшэбыеўскі. Маці! Калыханку! Не, не. Ні пець, ні танцаваць! Не тая парода. Трэба выпісваць італьянак.

Кацярына. Занадта складана пан усё прыдумаў — вось і не атрымліваецца. А што пець ды скакаць — нашы дзяўчаты не горш за італьянак могуць.

Пшэбыеўскі. О пані! Мастацтва — тонкая рэч. Тут патрэбна парода. Віва — кантабіле, тэмпо — брыо.

Кацярына. А вось пагляньце — ваша брыла.

Пшэбыеўскі. То цо такое пані мувіць!

Кацярына. А гэта песня такая.

Пшэбыеўскі. Ах, то песня?

Кацярына. Песня, песня.

Пшэбыеўскі. Песня добрая. Гэткія песні трэба запісаць і выдаць ксёнжкай у Варшаве. То туземны фальклор.

Кацярына. Пан так навукова кажа, што і зразумець цяжка.

Пшэбыеўскі. Але. Да навукі я маю розум. А пані Катажына вельмі добра скакала. Зусім як тая козачка. (Хоча абняць Кацярыну.)

Кацярына. Козачкі не толькі скачуць, яны яшчэ і бадаюцца.

Пшэбыеўскі. О, пані Катажына, я толькі меў намер падзякаваць за танец.

Кацярына. Пан казаў, што мы не ўмеем танцаваць.

Пшэбыеўскі. О, я толькі меў на ўвазе, што гэткія танцы не для сцэны. Мастацтва — тонкая рэч. Вось калі будзе гатова мая опера…

Кацярына. А калі ж яна будзе гатова?

Пшэбыеўскі. О! Такое грандыёзнае прадстаўленне мае быць толькі па асаблівым выпадку. Напрыклад, для вяселля. Як пані Катажына адносіцца да вяселля?

Кацярына. Гэта справа добрая. Ды вось жаніха няма.

Пшэбыеўскі. Жаніха можна знайсці.

Кацярына. Цяжка знайсці такога, якога хочацца.

Пшэбыеўскі. А якога пані хоча?

Кацярына. Каб быў прыгожы…

Пшэбыеўскі. То ці ж я не прыгожы — такіх шчыблетаў ні ў кога ў акрузе няма, а фрак з самога Парыжа.