Каханы горад (на белорусском языке)

- Начальнiк!

- Чакай, Ахмет, чакай, зараз...

Хiба пакiдаць куды ў руiны, каб нiкому шкоды ня было - будзе-ж гук, "дэманстрацыя" будзе, каменьня, друзу крыху разьнясе на бакi... Не, i ў руiнах-жа могуць жыць, цi адмыслова цяпер хавацца людзi... - Згасла й гэтая "сьвечка"...

- Начальнiк! Паслухай, Ахмет скажа...

- Зараз, Ахметка, - "сьвечку"!

Божа! Iзноў над самым домам бацькоўскiм павiсла, iзноў зьвярнуўся, значыць, туды - iзноў, як знарок...

I ён рынуўся прочкi адтуль, наганяючы ўжо хутчыню. Стралянiна часьцела, дужэла, збоку даляталi выбухi й зь зямлi, далей на поўнач, вiдаць было, занялiся пажары...

Валiк кiдаўся па сваiм "раёне" туды й сюды, палiў "сьвечкi", усё шукаў i знаходзiў - каторы раз - толькi бацькаў дом, i ня мог у вадчаi адважыцца на што-небудзь. Толькi Ахмет не чакаў. Хай начальнiк паслухае: ён, Ахмет, ня выдасьць нiколi. Адляцецца куды за лясок, i ў балота "згрузiць" усё. Хто там пазнае - праверыць? А што - бiць бязьвiнных людзей, навошта, каму гэта трэба? Ахмет-жа - магiла, каб толькi начальнiк паслухаў Ахмета...

Валiк вагаўся... Ахметаў разьвязак - генiяльны ў сваёй прасьцiнi, як ня прыйшло гэта ўдум яму самому - сама прасьцiня Ахметавымi вуснамi прамаўляе, але...

- Канчай! - забражджэў нарэшце ў апараце Вiктар. Так, слаўны Ахмет, няхай будзе так! Той лясок - напэўна Папоў лес. Валiк памкнуў на яго, бадай "голячы". Вось прагалiна - паляна, балотца? Дык - сюды! Раз, i раз-по-раз усё. Блiснула, яшчэ, i страшэнны пякельны выбух - гук, i яшчэ, i яшчэ, i, здаецца, аж машыну шыбнула ўгару, цi, можа, палягчэўшы, узмыла сама вольнай птушкай. Так, будзь, што будзе! "Канчалi", Ахметка, "канчалi"!

I аж радасна палягчэла ў самога ўсё, палягчэла й прасьвятлела. Праўда, чаму было так не здаўмецца адразу?

Толькi, як адляцеўшыся ўжо, азiрнуўся назад - сэрца зайшлося. Чырвоначорная заслона вiсела над горадам, каханым горадам... Што-ж, толькi i ўцехi - ня ён... Бывай, родны горад, каханы, бывай, да лепшага мо спатканьня, твой верны сын ня ўзьняў сяньня на цябе рукi. Ня ўзьняў i ня ўзьнiме нiколi "каб адсохла"...

...Каханы горад сiняй смугай тае...

Не, ня сiняй смугай - крывава-чырвоным адблескам пажараў, чорнай жудой адплывае адзадзя родны горад...

VII

Здавалася, усё так грунтоўна наперад абдумаў Юрка яшчэ ўдома, а вось тут, "на мясцовасьцi", нек ня йшло адразу. Не, "зьлiквiдаваць" перш-на-перш Гадэнку, як было надумана, - i зручнасьць пакуль не падкручваецца, i мо, наагул, нядобра. Лепш стварыць хоць уражаньне, што пачаў быў "работу", а пасьля - нешта выйшла, i загiнулi ўсе з машынай разам. Гэтак i на тым баку будуць спакойныя. Пэўна-ж, спакойныя, бо Вiктар-жа ня будзе клапацiцца па Юрку, а баржджэй "сьвечку паставiць", хоць сабе ў думках. Яшчэ й прыямней навет - справяць "памiнкi" як па "ахвяры"; а не - i "гэроi", "разьдзьмухаюць кадзiла", нахваляць, нашкадуюць хоць публiчна, дзеля прылiку, а ты тут сабе цалюсенькi i - каля Веры... Каб пасьля й даведалiся (але дзе там!), дык такое бяды: "вымушана", з парашутам - дый наагул, больш-жа зь iмi - "дзяцей ня хрысьцiць".

Ага, вунь там - якраз пад нагамi - могiлкi, той "адзiны ваенны аб'ект", як жартаваў сяньня Юрка. Вось тут i пахрысьцiм, хоць сабе нябожчыкаў, пэўна-ж, ёсьць сярод iх i няхрышчаныя...

"Сьвечка", спушчаная Гадэнкам на Юркаў загад, якраз добра асьвятлiла царкву сярод гайка. Да ўстановаў гэтага роду Юркава ўзгадаваньне прышчапiла яму звычайныя для гадунца савецкае школы i нялюбасьць i кплiвасьць. Дык вось-жа ён яе зараз! Пэўна, цяпер паднавiлi, падчысьцiлi, папы "разгарнулi сваю работу" пазапраўднаму, ня так, як на гэтым баку, на паказ - дый тое-ж як не падабалася i Юрку i iншым. Праўда, там, на другiм баку, давядзецца мо й прывыкаць цярпець, але гэта - хай будзе апошняя данiна ягонай "старой веры" бязьвер'я й бязбожжа. Раз, i - блiсь, гух! Яшчэ разок дзергануць - так яе! Цяпер - паверсе "пасалiць" запальнымi - дзервяная-ж, стане, як сьвечка! Вось "работа" й пачалася як слаўна!

Пасьля трэску й гулу ўнiзе "сьвечка" згасла, i Юрка з апошняга кругу хацеў ужо "прагуляцца" па ўсiм раёне, як у выбухлым раптам зыркiм поламi, мусiць, ад "солi" ягоных запальных бомбаў - згледзеў крыж царквы зусiм збоку, анi не закранутым. Значыцца, улялёшыў гэтулькi матар'ялу i ў зусiм iншае нешта...

Юрка ўськiпеў. Ён заўсёды разьюшваўся адразу ад найменшае няўдачы, а тут-жа - дагэтуль быў лепшым цалком у эскадрыльлi i - раптам табе! Дый наважанае, а пачатае пагатоў, Юрка звык даводзiць да канца. I ён павярнуўся назад, на той "пракудны крыжык". Першыя стрэлы супрацьпаветранай абароны, спаткаўшы яго тут, ня выдалiся яму нiякiм дзiвам. Юрка й забыўся зусiм, што "паводля пэўных вестак" нiякай абароны тут не павiнна было быць. Ён толькi адзначыў сабе, што крышку "пралыпалi", "праспалi", вiдаць не чакаючы сяньня гасьцей, - толькi цяперака бяруцца... Дык-жа - пiльнасьць, i акуратней, каб iзноў ня схiбiць!

Бязь сьвечкi, бо пажар разгарэўся шырака - гнаў яго, мусiць, вецер, i цяпер усё было дужа добра вiдаць, як ясным днём - Юрка асьцярожна й спакойна выцаляваў у царкву яшчэ парачку выбуховых i запальных. Ну, цяпер напэўна ўзяло! Ды, як уляглося ўсё зноў, падлятаючы, каб пераканацца яшчэ, Юрка пабачыў усё тое-ж: у магутнейшым яшчэ водблiску поламя - крыж на царкве аж зiхацеў i мяняўся!

Зрабiлася нек аж крышку нядобра. Няўжо запраўды - "нешта ёсьць" i ахоўвае сваю сьвятыню, цi дае нейкi знак, перасьцярогу... Дурнiна! Зараз дасца!

Юрка зьнiзiў, як толькi льга было, вышыню i хуткасьць ды стараўся прымерыцца як спакойней яшчэ раз...

- Дарма займаешся, таварыш начальнiк, гэтым крыжыкам, - пачуўся раптам у слухальнiках нейкi цi то падлiзьнiцкi, цi то кплiва-насьмешлiвы голас штурмана Гадэнкi, цяпер удвая прыкры й працiўны. Юрку аж здрыганула. "Чакай, будзе зараз i табе крыжык", - падумаў толькi ён, i ўголас рэзка кiнуў у мiкрафон: "Ня вучыць! Яйцы курыцу...". Тут-жа, праўда, мiльганула, што й "курыца" ад "яец" ня вельмi адыйшлася - Юрку звычайна адразу-ж накручвалiся думкi, як ён называў, "супраць сябе" - i, можа, гадзiч мае рацыю. Але-ж, трэба канчаць i з гэтым, i зь iм. Толькi яшчэ - апошнюю "порцыю"...