Мроi Багны (СИ)

***

- Ну што, Памва? - спытала Л╕та, кал╕ той вярну╝ся ад заставы.

Памва-Хлус╕к пац╕сну╝ плячыма.

- Ды н╕чога. Гэтыя, з усходу, непраб╕╝ныя проста. Пакуль грошай не дас╕. А грошай у нас з табой няма, - ён з╕рну╝ на Л╕ту ╕ раптам злёгку пачырване╝.

Л╕та была добра старэйшая за Памву, але ён не-не дый заглядва╝ся на яе. Прыгожая яна, усётк╕. Хаця ╕ валасы коратка абрэзаны, ╕ апранута, як хлопец, у штаны ды кажушок. Яно ╕ прав╕льна, у спадн╕цы па лесе не пабегаеш. ╤ ╝сё ро╝на прыгожая. Рабац╕нк╕ так╕я, ╕ вочы-вас╕льк╕. Напэ╝на, у Яна был╕ так╕я ж, да таго як... А Во╝чак дарма ╝сётк╕ яе з Братчыкам╕ па лясах цягае. Трэ было адразу зраб╕ць так, як Йорхас каза╝ - адправ╕ць яе разам з Янам на сядз╕бу Х╕льдэгерд. Там бы яны был╕ ╝ бяспецы. Сядз╕бу тую н╕водз╕н жандар н╕завошта не знойдзе. А ╝сё таму, што Х╕льдэгерд умее вядзьмарыць. Дакладней, вадз╕ць Мрою - так гэта завецца. А навучылася яна гэтым штукам ад сваяко╝, як╕я хаваюцца ╝ Па╝ночнай Багне... Рабяты, зрэшты, не вераць. Кажуць, што Х╕льдэгерд проста своечасова плац╕ць жандарам, каб яны сядз╕бу 'не бачыл╕', вось ╕ ╝сё вядзьмарства. Можа, ╕ так. А Мроя ╝сётк╕ ╕снуе. ╤ яна не ╝ галовах людзей, яна па╝сюль, разл╕та ╝ паветры, як сонечнае святло. Трэба тольк╕ крышачку напружыць зрок, каб яе разгледзець. Дз╕╝на, што яны не бачаць... Л╕та, аднак, на сядз╕бу ехаць не захацела. Не жадаю, ма╝ля╝, чужым людзям на шыю садз╕цца. ╤ рамейца╝ яна ненав╕дз╕ць больш за ╝сё на свеце. Вось ╕ помсц╕ць ╕м цяпер, са зброяй у руках. Як мужчына. ╤ за сябе, ╕ за брац╕ка...

- Ну, што ты глядз╕ш? - прамов╕ла яна з прыкрасцю. - Я ж казала, што н╕чога не атрымаецца.

Памва ╝см╕хну╝ся.

- Значыць, трэба раб╕ць так, як я каза╝ напачатку. Рэзаць сетку ╕ ламаць генератар. То бок, наадварот. Спачатку ламаць, потым рэзаць.

Яна махнула рукой.

- Ты не здолееш.

- Л╕та, ну ты што, думаеш, я зус╕м бо╝дз╕ла дурны? - Памва-Хлус╕к пакры╝джана ╝тароп╕╝ся на яе. - Ян мне адз╕н раз патлумачы╝, я ╝сё запомн╕╝. Не атрымалася ╝ дзюнах, атрымаецца цяпер. А зрэшты, мы яшчэ можам дачакаць гэтага...паветрапла╝ца. Можа, прыляц╕ць акурат пад вечар, хто яго ведае.

Л╕та ╝здыхнула ╕ паглядзела на неба, дзе ╝жо пачынал╕ зб╕рацца снегавыя хмары.

- Цяпер тольк╕ ╕ гаворк╕, што аб гэтым карабл╕. Ну ╕ дзе ён? - сказала яна.

Хлус╕к хмыкну╝.

- Ты ж ведаеш, як гэта роб╕цца. Альбо хтосьц╕ камусьц╕ недаплац╕╝, альбо чына╝ё аж дагэтуль важдаецца з паперам╕. Альбо ╕ тое, ╕ другое адначасова. А Морава Дзе╝ка-то не чакае. Палова горада апражэцца, пакуль яны свае пячатк╕ расставяць...

Тут Памва прыкус╕╝ язык, зразуме╝шы, што ляпну╝ л╕шняе. Ён бачы╝, што ╝ Л╕ты задрыжэл╕ вусны, як быццам яна вось-вось расплачацца. Але Л╕та не заплакала. Яна мо╝чк╕ паглядзела на рудавалосага хлопца, а потым раптам абняла яго, прыц╕сну╝шыся шчакой да яго ва╝чынага кажуха. Памва-Хлус╕к адчу╝, што шчок╕ яго зно╝ запалал╕.

- Ды годзе табе, - сказа╝ ён ╕ трох╕ павага╝шыся, прыня╝ся нязграбна гладз╕ць яе далонню па валасах. - Н╕чога з ╕м не здарыцца. Ён жа стражн╕к. А стражн╕к╕ - яны так╕я. Н╕якая халера ╕х не возьме.

Гаспадар Вул╕ц

'Гульню ╝ жабрако╝' Нара нечакана ╝падабала. Усё аказалася вельм╕ проста. ╤ прав╕ла╝ н╕як╕х. Ёй нават не давялося падыходз╕ць да м╕нако╝ ╕ выпрошваць грошы. Людз╕, праходзячы м╕ма, сам╕ к╕дал╕ манетк╕. Дзя╝чынка радасна засмяялася, кал╕ на маставую са звонам упала першая манета ╕ пакац╕лася ╕м пад ног╕.

- Ян, гэта ж срэбран╕к! - крычала яна ╝ захапленн╕. - Цэлы срэбран╕к! Так╕я грашышчы!

- Спадзяюся, сапра╝дны, а не фальшы╝ка, - адказа╝ Ян.

Потым ╕м к╕нул╕ пару медных, затым па╝срэбран╕ка, потым зно╝ медны. Нара зб╕рала манеты ╕ складвала ╕х у п╕рам╕дку. Н╕кол╕ яшчэ яна не адчувала сябе такой заможнай. У прытулку выхаванкам не належыла мець к╕шэнныя грошы.

- Ян, тут стольк╕ грошай! ╤х ёсць куды схаваць?

- У к╕шэнь, х╕ба што.

- Ой, я зус╕м забылася. У мяне ж кашэль ёсць!

Нара сунула руку ╝ к╕шэнь пал╕цечка ╕ выцягнула адтуль маленьк╕ кашалёчак, пашыты з рознакаляровых лап╕ка╝ ╕ ╝прыгожаны б╕сернай вышы╝кай.

- Я сама зраб╕ла яго ╝ прытулку, - сказала яна. - Дакладней, сястра Марта загадала мне яго зраб╕ць, у падарунак спадару Пелягрыюсу. Яна сказала, што яму падабаюцца так╕я заба╝к╕.

- Здаецца мне, у спадара Пелягрыюса так╕х забавак по╝ная шуфляда. Пэ╝на, разглядвае ды шныпарыць ц╕шком, - прагавары╝ Ян.

- Што?

- Н╕чога, Нара, - спахап╕╝ся Ян. - Так, задума╝ся.

- А хто шныпарыць?

- Н╕хто. Давай, трамбуй манеты, - сказа╝ Ян.

А ╝ думках ён адзначы╝, што неяк гладка ╝сё ╕дзе. Занадта гладка. Так не бывае. Зараз напэ╝на здарыцца якое-небудзь паскудства. ╤ ён не памыл╕╝ся. Радасны настрой Нары не╝забаве бы╝ азмрочаны з'я╝леннем Гаспадара Вул╕ц са св╕тай. Ва ╝сяк╕м разе, так назва╝ сябе худы цыбаты стары са злым╕ вачыма, апрануты ╝ амаль новае ва╝нянае пал╕то ╕ высокую а╝чынную шапку. Ён бы╝ кульгавы ╕ ╕шо╝, абап╕раючыся на мыл╕цу. За яго сп╕ной маячыл╕ яшчэ двое. Адз╕н з ╕х выгляда╝ сапра╝дным грам╕лай - шырок╕ ╕ прысадз╕сты, у шырачэзных штанах, кра╕ як╕х цягал╕ся па зямл╕, ╕ лямцавым п╕нжаку, як╕ бы╝ яму зацесны. Друг╕, худы ╕ жыл╕сты, бы╝ апрануты ╝ до╝гае л╕с╕нае футра - зрэшты, ужо добра пашматанае, пад як╕м в╕днел╕ся рудыя клец╕стыя штаны ╕ чырвоная кашуля-саколка. У грам╕лы не ставала правай рук╕ - пусты рука╝ бы╝ запра╝лены ╝ к╕шэню п╕нжака. Затое ╝ левай ён трыма╝ важкую дуб╕нку, ╕ мяркуючы па ╝с╕м, ён уме╝ з ёй абыходз╕цца. У таго, што ╝ футры, усе канечнасц╕ был╕ на месцы, ╕ ён з гультаяватым выглядам пагульва╝ здаравенным мясн╕цк╕м нажом, перак╕дваючы яго з адной рук╕ ╝ другую.

- Новапрыбылыя? - спыта╝ Гаспадар Вул╕ц, ак╕ну╝шы ацэньваючым поз╕ркам дзя╝чынку ╕ сляпога. ╤, не чакаючы адказу, абвясц╕╝: - Гэта адна з пешаходных вул╕ц Лемара. Працо╝нае месца тут каштуе па╝срэбран╕ка. Дакладней, каштавала да ╝чорашняга дня. У сувяз╕ з эп╕дэм╕яй цэны паднял╕ся. Адз╕н срэбран╕к. Можаце дробнай манетай насыпаць, мне ╝сё ро╝на.

- Заплац╕ ╕м, Нара, - шапну╝ Ян.

Дзя╝чынка прыц╕снула да грудзей кашэль ╕ адмо╝на пакруц╕ла галавой, дзёрзка гледзячы на Гаспадара Вул╕ц.

- Капрыз╕ць давай не будзем, ладна? - сказа╝ аднарук╕ грам╕ла. - Непаслухмяных у нас караюць

Той, што з нажом, за╝см╕ха╝ся ╕ шматзначна правё╝ указальным пальцам сабе папярок горла.

- Нара, аддай ╕м грошы! - сказа╝ Ян.

Ледзь не плачучы, дзя╝чынка дастала з кашалька срэбран╕к ╕ працягнула яго Гаспадару Вул╕ц.

- М╕лае дз╕ця, - сказа╝ той, заб╕раючы грошы.

Затым тройца нак╕равалася да старога жабрака, як╕ сядзе╝ на супрацьлеглым баку вул╕цы. Не чакаючы, пакуль яны набл╕зяцца, жабрак суну╝ руку ╝ к╕шэнь пал╕то ╕ пача╝ паспешл╕ва адл╕чваць дан╕ну.

- Яны адабрал╕ самую кашто╝ную манету. Гэта несумленна, - з абурэннем прамов╕ла дзя╝чынка.

- Так трэба, Нара, - адказа╝ Ян. - Л╕чы, што гэта так╕я прав╕лы гульн╕.

- Мне яны не падабаюцца, - сказала дзя╝чынка.

- А што зроб╕ш? Усе так жывуць.

- Сапра╝ды? - Ян адчу╝ на сабе яе п╕льны поз╕рк. - Ц╕кава, а ёсць яшчэ як╕я-небудзь прав╕лы, як╕х я не ведаю?

Ян к╕╝ну╝.

- Ёсць, напрыклад. Н╕кол╕ не спрачайся з людзьм╕, як╕я трымаюць у руках буда╝н╕чыя лом╕к╕.

- Як╕я яшчэ лом╕к╕? - не╝разумела спытала дзя╝чынка. - Ты пра што?

- Ну, я так ╕х сабе ╝яв╕╝. Гэтых трох. А што было на самай справе?

- ╬ аднаго нож, у другога дуб╕нка. А ╝ трэцяга мыл╕ца.

- Вось бачыш, амаль што адгада╝.

Цяпер Нара глядзела на яго з непадробнай ц╕ка╝насцю. ╤ часта ён так адгадвае?

Кал╕ гадз╕нн╕к на гарадской ратушы адзван╕╝ тры папа╝дн╕, на вул╕цы з'яв╕╝ся невял╕к╕ атрад жа╝нера╝ у чумных масках. За ╕м╕ не╝парадкаванай калонай крочыл╕ мужчыны ╝ цыв╕льнай вопратцы. ╤ жа╝неры, ╕ цыв╕льныя несл╕ на плячах к╕рк╕ ╕ рыдлё╝к╕. Яны рухал╕ся ╝ бок гарадскога вала.

- Што яны зб╕раюцца раб╕ць? - шэптам спытала дзя╝чынка, сц╕сла ап╕са╝шы ╝сё ╝бачанае.