Самоучитель татарского на каждый день

яшел — зеленый

сары — желтый

агач [а„ач] — дерево

кар [къар] — снег

яңгыр [йаң„ыр] — дождь

Җил — ветер

озын [озон] — длинный

кыска [къыскъа] — короткий

кояш [къойаш] — солнце

кош [къош] — птица

яфрак [йафракъ] — лист

Җилəк — ягода

Җылы — тепло

салкын [салкъын] — холодно, холодный

эссе [ессе] — жарко, жаркий

ашлык [ашлыкъ] — хлеба

урман — лес

елга [йыл„а] — река

рəхəт — приятно

бодай — пшеница

кҮк — небо

яшенле яңгыр — гроза

кырау [кыра — ] — заморозки

йолдыз [йолдоз] — звезда

салават кҮпере [сала — ат кҮпере] — радуга

боз — лед

Поговорим по-татарски:

1. — Син кайсы вакытны (время года) яратасың?

— Җəйне. ə син?

— ə мин — язны.

2. — Син кышны яратасыңмы?

— əйе.

3. — Син язны яратасыңмы?

— Юк. Мин Җəйне яратам.

4. — Син Җəйне яратасыңмы?

— əлбəттə (конечно).

5. — Син Җəй кӨне авылга кайтасыңмы?

— əйе.

— Авылда кемнəр бар?

— əби, бабай.

— əбиеңə ничə яшь?

— Җитмеш.

— Бабаеңа ничə яшь?

— Җитмеш ике.

— Җəй кӨне авылда рəхəтме?

— Бик рəхəт.

6. — Быел кӨз озын булды.

— əйе шул. Бик матур булды.

— əйе.

7. — Быел кӨз кӨне конференция булды.

— Нинди?

— Математикадан.

— Син бардыңмы?

— Юк. Мин командировкага бардым.

8. — Җəй кӨне кайда ял итəсез (отдыхаете)?

— Дачада.

— Дачагыз еракмы?

— Ерак тҮгел. Поезд белəн барабыз.

— Елга бармы?

— Бар.

— Нинди елга?

— Идел.

— И-и-их, яхшы икəн!

9. — Былтыр кыш Җылы булды.

— əйе шул. Кар да кҮп тҮгел иде.

— əйе.

10. — Син ялны (отдых, отпуск) кайчан аласың?

— Җəй кӨне.

— ə мин — кӨз кӨне. КӨз кӨне дачада бик рəхəт.

11. — БҮген шундый (такой) матур кӨн!

— əйе шул. Җил дə юк. Җылы.

— əйдə, дачага барабыз!

— əйдə!

12. — Җилəк бармы урманда?

— Бар.

— КҮпме?

— Бик кҮп.

— Иртəгə барабызмы?

— əйдə.

13. — Яфраклар яшелме?

— Юк, сары.

14. — Агачлар яшелме?

— əйе, ямь-яшел.

15. — Агачлар сарымы?

— əйе, сап-сары.

16. — əйдə, урманга барабыз.

— Кайчан?

— Иртəгə. Урманда гӨмбə кҮп.

— Ярар.

17. — Иртəгə салкын буламы?

— əйе. Радиодан əйттелəр.

— Ничə градус?

— Егерме градус.

18. — Иртəгə яңгыр буламы?

— Юк. Иртəгə Җылы, кояш.

— Ничə градус?

— Егерме Җиде.

19. — Сезнең урманда Җилəк кҮпме?

— КҮп.

— Нинди Җилəклəр бар?

— Җир Җилəге, каен Җилəге, кызыл бӨрлегəн, кара бӨрлегəн бар.

20. — Кыш кӨне рəхəтме?

— Рəхəт.

21. — Син чаңгы шуасыңмы? (ты катаешься на лыжах?)

— əйе. Минем чаңгым бар.

— əйдə, иртəгə урманга барабыз.

— Вакытым юк шул. Татар телен Өйрəнəм.

22. — Кичə салкын булдымы?

— əйе. Бик салкын.

— Җил булдымы?

— Булды.

— Туңдыңмы? (замерз?)

— əйе, туңдым.

— Кайчан кайттыгыз?

— Сəгать сигездə.

23. — Быел Җəй кӨне син комбайнда эшлəдеңме?

— əйе.

— Нинди комбайнда?

— «Дон» да.

— Ашлык уңганмы? (уродился ли хлеб?)

— əйе. Бер гектардан 30 центнер булды.

— Яхшы булган. КҮпме бодай бирделəр?

— 40 центнер бирделəр.

— Шəп! (Отлично!)

24. — Кошлар очып киттелəрме? (птицы улетели?)

— əйе.

25. — Кошлар очып килделəрме? (прилетели?)

— Юк əле.

— Кайчан килерлəр икəн?

— Бер-ике атнадан.

26. — Кояш кыздырамы? (печет ли солнце?)

— əйе.

— Бик эссе, əйеме?

— əйе. əйдə, су эчəбез.

— əйдə, кайда су бар?

— əнə киоскыда.

— Бер шешə (бутылка) 10 сум.

— Ай-ай кыйбат!

— Алабызмы?

— Алабыз.

27. — Казанкада су Җылымы?

— Җылы.

— Су коенырга (купаться) барабызмы?

— əйдə. Тагын кем бара?

— Рəис, Рушан.

— əйдəгез тизрəк.

— əйдə, киттек.

28. — КӨз кӨне урман бик матур, əйеме?

— əйе, яфраклар сары, кызыл. КҮк зəңгəр. Кояш балкый (сияет).

29. — БҮген яңгыр булачак.

— Шулаймыни?! Кем əйтте?

— Радиодан əйттелəр.

— Кичə бездə боз яуды.

— Кайчан?

— ТӨнлə.

30. — БҮген тӨнлə яшенле яңгыр булды.

— Мин ишетмəдем (не слышала).

— Иртəгə кӨн кояшлы була.

— Урманга барабыз, əйеме?

— əйе.

31. — БерсекӨнгə салкыннар башлана (начинаются).

— Ничə градус?

— 30 градус булачак.

— Кичə авылга кайткан идек. Буран булды. Кар яуды.

— ə бездə булмады.

32. — Кызым, Җил исə, тəрəзəлəрне яп əле (закрой-ка окна).

— Ярар, əни.

33. — Нинди матур кҮк! Йолдызлар кҮп!

— əйе. əнə йолдыз атылды!

— Мин дə кҮрдем.

34. — Яңгырдан соң салават кҮпере чыккан. Кара əле!

— əйе, кҮрəм. Нинди матур!

35. — Иртəгə кырау булачак!

— Алайса (тогда) бҮген бакчага барырга кирəк.

— Ник?

— Помидорларны капларга (закрыть) кирəк.

— əйе шул.

36. — Улым, тор инде, тор!

— Кояш чыкмаган əле, əни.

— Хəзер чыга ул.

37. — БҮген кояш кичке сəгать 8 дə бата (байый) (заходит).

— Каян белəсең?

— Календарьга язганнар.

38. — ДҮшəмбе кӨнне яңгыр яуды.

— Син кҮрдеңме?

— əйе.

39. — И-и-и, шундый кӨчле яшен булды!

— айчан?

— Сишəмбе кӨнне.

40. — Шимбə кӨнне боз яуган.

— Кайда?

— Арча районында.

41. — Җомга кӨнне кӨн аяз (ясно) була.

— Җилəккə барабызмы?

— Аяз булса (если будет ясно) барабыз.

42. — Якшəмбедə буран булды. Шундый салкын иде. КӨчле Җил исте.

— Бездə булмады.

Задание 1. Попробуйте понять напечатанную в газете сводку погоды.

Һава торышы

Синоптиклар хəбəр иткəнчə, бҮген, 28 июнь кӨнне, алмашынучан болытлы Һава, явымсыз диярлек. Температура тӨнлə 9-11, кӨндез 21–23 градус Җылы. Һава басымы тӨшə, дымлылык арта.