Самоучитель татарского на каждый день

39. Кемнең зонтигы калган?

— Иптəшлəр, кемнең зонтигы калган?

— Бу ЗӨҺрəнең зонтигы бит. Миңа бирегез, мин аңа тапшырырмын.

— Ярар. Мə!

40. Кайда очрашабыз?

— Кайда очрашабыз?

— əбҖəлилов тукталышында.

— Син килəсеңме?

— Белмим шул. Лəкин син мине кӨт.

— Ярар. КӨтəрмен.

— Ярый, ул вакытка мин килермен.

— СӨйлəштек.

— əйе. Хəзергə сау бул!

41. Бер минут кӨтеп тор, мин — хəзер!

— Бер минут кӨтеп тор, мин — хəзер!

— Син кая?

— Хəзер килəм. Киоскыдан газета алам.

— Миндə бар бит.

— Нинди газета?

— «Татарстан яшьлəре».

— Миңа «Ватаным Татарстан» кирəк шул.

— Ярый. Мин кӨтəм.

42. Борчылма, ничек тə Өлгерербез.

— Ай, соңга калабыз бит.

— Борчылма, ничек тə Өлгерербез. Хəзер берəр такси туктатырбыз.

— Юк бит такси.

— Борчылма, килер əле.

43. Аның Өчен мин бик шатмын.

— Син Айдар Кəримовны белəсеңме?

— Ул Тел, əдəбият Һəм сəнгать институтында эшлиме?

— əйе. Ул диссертация яклаган.

— Шулаймыни?! Мин аның Өчен бик шат. Ул бик сəлəтле яшь галим.

44. Хəлегез ничек?

— Хəлегез ничек?

— Бик əйбəт тҮгел. Мин бераз авырыйм.

— Врач кирəкме?

— Хəзергə кирəк тҮгел.

45. Өйгə табиб чакырырга мӨмкинме?

— Өйгə врач чакырырга мӨмкинме?

— МӨмкин. Сезнең фамилиягез ничек?

— Сабирова.

— Исемегез?

— Камилə.

— əтиегезнең исеме?

— Дамир.

— Кай тӨшегез авырта?

— Кан басымы кҮтəрелде.

— Адресыгыз нинди?

— Татарстан урамы, 8, 20-нче фатир.

— Булды. Табиб сезгə тӨштəн соң сəгать 3 тə килер.

— Рəхмəт сезгə.

46. Миңа табибка кҮренергə кирəк иде.

— Участок табибы кирəкме сезгə?

— əйе. Миңа бассейнга йӨрергə белешмə кирəк.

— Сезне табиб хəзер кабул итəр. Аның исеме — Суфия ханым, фамилиясе — Ризванова.

47. Сез кайсы кабинетка?

— Сез кайсы кабинетка?

— 21-нчегə. Сездəн соң кеше бармы?

— Юк.

— Мин сездəн соң булам.

— Ярый.

48. Бу дарулар бармы сездə?

— Бу дарулар бармы сездə?

— Рецептыгыз бармы?

— Бар. Рəхим итегез.

— Менə бусы юк. Ə бусы бар. Кассага 26 сум 95 тиен тҮлəгез.

— Кайсы бҮлеккə?

— Икенче бҮлеккə.

49. Соң шалтыратканга гафу итегез.

— Мəрьям апа, соң шалтыратканга гафу итегез. Иртəгə сезнең вакытыгыз бармы?

— Бар.

— Сез эшкə кайчан килəсез?

— Иртəнге унда.

— Мин унберенче яртыга килəм. Сезнең эшегезне шунда алып килермен.

— Рəхмəт Сезгə. Тыныч йокы!

50. əйбəт ял итегез!

— ТаҺир абый, Сез ялга китəсез икəн.

— əйе шул, РӨстəм. Иртəгə китəбез.

— əйбəт ял итегез, ТаҺир абый.

— Рəхмəт, РӨстəм.

51. Алло! Белешмəлəр бҮлегеме?

— Алло! Белешмəлəр бҮлегеме?

— əйе, тыңлыйм.

— əйтегез əле, «Татарстан» поезды кайчан китə икəн?

— 19 сəгать 8 минутта.

— МəскəҮгə кайчан килеп Җитə?

— Иртəнге 7дə.

На этом завершаем наш урок.

Сау булыгыз!

Уңышлар телим!

Урок 24

_{Книга. Печать. Конструкция — ган/-гђн, — кан/-кђн + аффиксы принадлежности + бар (юк). Диалоги. Задания.}

(Егерме дҮртенче дəрес)

— Исəнмесез! Хəерле кӨн!

Сегодня мы будем говорить о книгах, библиотеках, печати.

Для этого нам нужно познакомиться со словами, относящимися к данной теме.

Китап — книга

язучы — писатель

шагыйрь [ша„ир] — поэт

шигырь — стихотворение

хикəя — рассказ

газет /в разговорный речи гəзит, гəҖит/ — газета

мӨхəррир — редактор

сəркатип — секретарь

хəбəрче — корреспондент

китапханə — библиотека

кызыклы — интересный

тыш — обложка

калын — толстый

нечкə — тонкий

рəссам — художник

бит — страница

бизəлеш — оформление

эчтəлек — содержание

бҮлек — глава

кисəк — часть

мəкалə — статья

əсəр — произведение

нəсер — стихотворение в прозе

əкият — сказка

тəрҖемə — перевод

тəрҖемəче — переводчик

мəкаль — пословица

бəя — цена

А теперь познакомимся с глагольной конструкцией — ган + аффиксы принадлежности + бар, юк. Эта конструкция выражает процесс, когда-то имевший место в жизни кого-то.

Минем бар-ган-ым бар (юк). Я когда-то ходил.

Синең бар-ган-ың бар (юк). Ты когда-то ходил.

Аның бар-ган-ы бар (юк). Он когда-то ходил.

Безнең бар-ган-ыбыз бар (юк). Мы когда-то ходили.

Сезнең бар-ган-ыгыз бар (юк). Вы когда-то ходили.

Аларның бар-ган-нары бар (юк). Они когда-то ходили.

1. — Нурия, синең бу китапны укыганың бармы?

— əйе, укыганым бар.

— ə синең, Нəфисə, укыганың бармы?

— Юк, укыганым юк.

2. — Синең бу китапны кҮргəнең бармы?

— əйе, кҮргəнем бар.

— ə синең, Марат, кҮргəнең бармы?

— Юк, кҮргəнем юк.

3. — Сезнең бу язучыны кҮргəнегез бармы?

— əйе, кҮргəнем бар.

— ə сезнең, кызлар?

— Юк, безнең кҮргəнебез юк.

Задание 1. Проспрягайте глаголы в форме сӨйлəгəнəм бар (юк) по лицам и числам:

сӨйлə-, аңла-, пеер-, бар-, кара-, яз-, əйт-, бие-, Җырла-, кҮр-.

Задание 2. Переведите.

Минем бу язучыны кҮргəнем юк.

Синең теге китапны укыганың бар.

Аның бу киноны караганы юк.

Безнең паркка барганыбыз бар.

Сезнең бу чəйне эчкəнегез юк.

Аларның бу музейга барганнары юк.

Теперь можно и поговорить.

1. — Бу китап кемнеке?

— Минеке.

— Кайдан алдың?

— Китап кибетеннəн.

— Бəясе ничə сум?

— Егерме биш сум.

— Тагын бармы?

— Бар. Бик кҮп.

— Мин дə кибеткə барам əле.

2. — Нинди матур китап!

— əйе. Бу китап — бҮлəк.

— Кем бирде?

— Дустым Сəрия.

— Бик матур бҮлəк.

3. — Бу китап зур!

— əйе. Зур.

— Калын да!

— əйе.

— Рəссамы кем?

— Тавил ХаҖиəхмəтов.

— Бик матур китап!

4. — Бу китапны кем язган?

— МӨхəммəт МəҺдиев язган.

— Кызыкмы?

— əйе. Бик кызык.

— Бу — романмы?

— əйе.

— Исеме ничек?

— «Фронтовиклар».

— Син укыдыңмы?

— əйе, укыдым.

5. — Бу шигырьлəрне кем язган?

— Габдулла Тукай язган.

— əйе, Тукайны белмəгəн кеше юк.

— Син Тукайны укыдыңмы?

— Русчасын укыдым.

— Тукай шигырьлəр, поэмалар, мəкалəлəр, проза əсəрлəре язган. «ШҮрəле» не белəсеңме?