Sisterdark / Сястра-Цемра (СИ)

Вось гэта была ц╕кавостка. Пра самагубства Ядв╕с╕ ведал╕ ╝се, але расчлянёнка - гэта штосьц╕ прынцыпова новае. Я прынесла газец╕ну ╝ школу ╕ паказала яе Альгерду Алегав╕чу. ╤ трох╕ расчаравалася, даведа╝шыся, што гэта для яго зус╕м не нав╕на. Выразку з газеты за л╕пень 1979-га ён захо╝ва╝ ╝ адмысловай тэчцы, у якую зб╕ра╝, так бы мов╕ць, кампрамат на пана Кунцэв╕ча. Г╕сторык патлумачы╝, што гэта, бадай што, адз╕ны артыкул, у як╕м простым тэкстам гаворыцца пра забойства ╕ ╝тойванне трупа. ╤ дада╝, м╕ж ╕ншым, што ╝сяляк╕я жудасц╕ накшталт крым╕нальных нав╕н у савецк╕х газетах не друкавал╕, аднак гэтая нататка была злосным памфлетам на буржуаз╕ю, ╕ таму цэнзура яе прапусц╕ла.

-- Вы мяркуеце, гэта пра╝да? Наконт забойства? - спытала я.

Г╕сторык пак╕ва╝ галавой.

-- Нататка выглядае давол╕ сумне╝най, аднак я не думаю, што савецкая раённая газета стала б друкаваць пустую журнал╕сцкую сенсацыю. А╝тар артыкула, напэ╝на, валода╝ нейк╕м╕ фактам╕ ╕ веда╝, пра што п╕са╝. Прынамс╕, зараз я спрабую гэта высветл╕ць. Бачыце подп╕с пад артыкулам -- Юрась Нетутэйшы? Псе╝дан╕м, в╕давочна. Хацелася б даведацца, што гэта за асоба, ╕ гало╝нае, дзе ён выдабы╝ гэтыя звестк╕.

-- А што, зус╕м н╕як╕х сведчання╝ не засталося? - спытала я.

-- Ну чаму ж, тое-сёе захавалася. Гэту справу разгляда╝ павятовы следчы. Пасля ╝сталявання Савецкай улады дарэвалюцыйная дакументацыя захо╝валася ╝ мясцовым арх╕ве НКУС. Як╕, па ╕рон╕ лёсу, размяшча╝ся ╝ былой сядз╕бе Кунцэв╕ча╝... Падчас вайны шмат чаго было страчана, але матэрыялы следства захавал╕ся. У прыватнасц╕, паказанн╕ самога пана Кунцэв╕ча. Ён сцвярджа╝, што яго ветраная жонка ╝цякла з маладым каханкам, але ён, чалавек памярко╝ны, даруе здраду ╕ не стане ╕х пераследваць, няхай яны будуць шчасл╕выя, ╕ Пан Бог ╕м суддзя. Таксама прыводз╕л╕ся сведчанн╕ аднаго селян╕на з тутэйшых, як╕ н╕быта бачы╝ на гасц╕нцы фурманку, у якой ехал╕ пан╕ Ядв╕ся з каханкам. Следчы пал╕чы╝ гэта перакана╝чым ╕ закры╝ справу, не знайшо╝шы складу злачынства.

-- Чакайце, а Чорта╝ мост?!-- выкл╕кнула я ашаломлена.

Г╕сторык усм╕хну╝ся.

-- Але, Та╕са, менав╕та так разбураюцца м╕фы. Тут вам кожны местачковец раскажа, што пан╕ Ядв╕ся скончыла жыццё ╝ в╕рах Овельк╕, к╕ну╝шыся з Чортава моста. Аднак мост у гэтай справе нават не згадваецца. Гэта прыгожая легенда, ужо пазней прыдуманая тутэйшым╕. Але, з ╕ншага боку, гэта вельм╕ паказальна. Народ не паверы╝ у верс╕ю следства, ╕ таму з'яв╕лся гэта г╕сторыя пра самагубства. А што там адбылося на самай справе, нам яшчэ трэба высветл╕ць...

Тут празв╕не╝ званок, ╕ г╕сторык, перапрас╕╝шы, падхап╕╝ свой чамаданчык ╕ паспяша╝ся на ╝рок.

***

Кавярня грамадхарчу, у народзе званая 'Ля Гастранома', в'ыкл╕кала б зам╕лаванне ╝ кожнага аматара савецкага рэтра. ╤нтэр'ер тут не мяня╝ся, напэ╝на, з часо╝ Перабудовы -- прынамс╕ цёця Тоня казала, што ╝ часы яе дзяц╕нства сцены кавярн╕ был╕ пафарбаваны ва ╝сё той жа зялёна-салатавы колер са стыл╕заваным арнаментам пад самай столлю, па кутах в╕сел╕ гэтк╕я ж кашпо з жо╝та-чырвоным╕ пластыкавым╕ кветкам╕, гардз╕ны на вокнах за╝сёды был╕ пыльным╕, а пластыкавыя стол╕к╕ - падрапаным╕ ╕ аг╕дна л╕пк╕м╕, нават пасля таго, як па ╕х прайшлася мокрай анучай прыб╕ральшчыца. 'С╕няко╝', пра╝да, было значна менш, а над барнай стойкай замест тэлев╕зара в╕села радыёкропка, па якой перадавал╕ клас╕чную музыку, таму гэтую установу, хоць ╕ з некаторай нацяжкай, можна было назваць культурнай.

Цяпер у н╕шы над барнай стойкай стая╝ тэлев╕зар, як╕ увесь час бы╝ уключаны ╕ ро╝ дурным голасам, бо гучнасць была неадрэгуляваная, а наведн╕кам╕ кавярн╕ был╕, гало╝ным чынам, тутэйшыя забулдыг╕, бо тут прадавал╕ чарн╕ла ╕ гарэлку на разл╕╝, тут было цёпла, ╕ адсюль не выганял╕.

Таксама гэта было адз╕нае месца ╝ Овельску, дзе раб╕л╕ мой улюбёны малочны кактэйль -- крута ╝зб╕ты, з кавалачкам╕ лёду, як╕я храбусцяць на зубах, ╕ пеннай верхав╕нкай, аздобленай кал╕╝цам цынамону. Кал╕ мел╕ся л╕шн╕я грошы, я заходз╕ла сюды пасля ╝рока╝, бо дзеля малочнага кактэйлю я гатова была стрываць ╕ 'с╕няко╝', ╕ тэлев╕зар, ╕ хмурную ф╕з╕яном╕ю буфетчыцы, якая, мяркуючы па выразу твару, люта ненав╕дзела сваю працу, гэту кавярню, яе наведн╕ка╝, мяне асаб╕ста ╕ ╝сё чалавецтва ╝ агуле. Аднак кактэйл╕ яна мяшала дз╕восныя, трэба аддаць ёй належнае.

Я сядзела за пластыкавым стол╕кам ля акна, пакла╝шы перад сабой пажо╝клы нумар 'Овельскай пра╝ды', ╕ нетаропка, з асалодай цягнула цераз салом╕нку кактэйль. У кавярн╕ з наведн╕ка╝ был╕ тольк╕ мы з Ц╕мкам, ды яшчэ кампан╕я з трох 'с╕няко╝', бяскры╝дных на выгляд, як╕я акупавал╕ адз╕н са стол╕ка╝ ля ╝ваходу. Я ╝сё яшчэ была пад уражаннем ад няда╝няй размовы з г╕сторыкам.

-- Не, ты ╝я╝ляеш? Ён ведае пра расчлянёнку! - гаварыла я. -- ╤ мяркуе, што гэта можа быць пра╝дай. Разумееш, што гэта значыць?

-- Ага. Дарма я на гарышча лаз╕╝.

Ц╕мка сядзе╝ побач ╕ слуха╝ мяне трох╕ безуважл╕ва, ск╕рава╝шы поз╕рк на экран тэлев╕зара над барнай стойкай. Па тэлев╕зары ╕шла перадача са смешным╕ в╕дэасюжэтам╕, заснятым╕ на маб╕льны ц╕ камеру. Зараз паказвал╕ сюжэт пра пьянага к╕ро╝цу. Легкавушка, вырабляючы крывыя з╕гзаг╕, ╝язджала ╝ нато╝п, людз╕ вал╕л╕ся ва ╝се бак╕, як кегл╕, ╕х ляманты заглуша╝ закадравы рогат ╕ захопленае плявузганне каментатара. Буфетчыца, якая глядзела тэлев╕зар, абапёршыся на стойку, таксама пачала ц╕хенька смяяцца.

-- А памятаеш, ён расказва╝ пра лесап╕льню? Ну, дзе пан Кунцэв╕ч н╕быта займа╝ся чорнай маг╕яй? Тут быццам ╝сё састыко╝ваецца. Глядз╕ -- пан Кунцэв╕ч заб╕вае жонку, потым расчляняе труп на лесап╕льн╕, вык╕двае рэштк╕ ╝ рэчку, а ╝с╕м гаворыць, што яна ╝цякла з каханкам. Лаг╕чна, не? А кал╕ ╝зяць ды далучыць сюды чорную маг╕ю, то атрымл╕ваецца... Атрымл╕ваецца, што тут была не проста бытавая расчлянёнка, а ахвяраванне Д'яблу! Самае сапра╝днае! То бок, не забойства з рэ╝насц╕, а рытуальнае забойства. Магчыма, з мэтаю абудз╕ць нейк╕я ╕снасц╕, як╕я спал╕ ╝ сутарэннях глыбока пад рэчышчам Овельк╕... пад Чортавым мостам! Як табе такая верс╕я?

-- Ведаеш, штосьц╕ ╝ гэтым ёсць. Прышп╕льна, -- сказа╝ Ц╕мка, не адрываючы вачэй ад тэлеэкрана.

Цяпер па тэлев╕зары паказвал╕ сюжэт пра ката ╕ пажарн╕ка. Пажарн╕к хвацка зб╕ва╝ ката з вяршын╕ бярозы, нак╕рава╝шы на яго струмень вады з брандспойнта, няшчасная жывёл╕нка ляцела з вышын╕ пяц╕ паверха╝ галавой ун╕з, б'ючыся хрыбтом аб гал╕ны, а за кадрам зно╝ рагатал╕.

-- Ц╕мка, ты мяне чуеш увогуле?! -- выкл╕кнула я з прыкрасцю.

Ён перавё╝ поз╕рк на мяне ╕ ╝см╕хну╝ся.

-- Ды чую. Заб╕╝, расчлян╕╝. А нам што з таго? ╤м ужо не дапаможаш.

-- Не, ну чаму ж, -- я сх╕л╕лася над шклянкай ╕ гучна, са св╕стам уцягнула цераз салом╕нку апошн╕я кропл╕ кактэйля. - Можна зняць праклён з Чортава моста. Трэба абшукаць рэчышча Овельк╕, ╕ кал╕ мёртвая пан╕ Ядв╕ся сапра╝ды там, то пахаваць яе па-чалавечы. ╤ тады ╝ся гэта чарта╝шчына скончыцца. Ну, ты чу╝ пра дамы з прыв╕дам╕? Там адбылося забойства, ахвяра ляжыць, замураваная ╝ сцяну, альбо зал╕тая ╝ бетон, а ╝ доме адбываюцца жудасныя рэчы, таму што ахвяра засталася без пахавання, ╕ душа яе не можа супако╕цца. У гэтым сэнсе ╝весь наш Овельск -- так╕ дом з прыв╕дам╕, ╕ таму... Бадай ты прапа╝!..

Апошнюю фразу я вымав╕ла напа╝голасу, раптам адчу╝шы вострае жаданне залезц╕ пад стол ╕ забарыкадавацца крэслам╕. Дзверы расх╕нул╕ся, ╕ ╝ кавярню ╝вал╕л╕ся Жыхар з Лёнем. Абодва. Я к╕нула поз╕рк за акно. Так ╕ ёсць. Ля ╝ваходу стаяла барвовая Пачварынка. Я нават не чула, як яны пад'ехал╕. Увогуле, не пачуць Пачварынку было давол╕ цяжка, аднак тэлев╕зар у кавярн╕ ро╝ грамчэй. Безуважна з╕рну╝шы на "с╕няко╝", як╕я ц╕ха смактал╕ чарн╕ла з пластыкавых кубка╝, яны адразу ж нак╕равал╕ся да барнай стойк╕.