Беларускiя пiсьменнiкi: 1917-1990

Лаўрэат Літаратурнай прэміі СП БССР імя Івана Мележа (1989) за кнігу «Энергія слова».

Шлег Алесь, нарадзіўся 15.10.1936 г. у вёсцы Вялікі Бор Хойніцкага раёна Гомельскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыў рамесную навучальню № 13 у Наваградку (1953). Працаваў слесарам, электразваршчыкам трэста «Альмецьеўнафтабуд» (Альмецьеўск, 1953), пазней - у гандлёвым флоце качагарам, машыністам (Рыга, Мурманск, Адэса, 1953-1954). Служыў на Балтыйскім ваенна-марскім флоце (Калінінград, 1954-1958). Пасля дэмабілізацыі працаваў у ляхавіцкай раённай газеце «Савецкі патрыёт» (1958-1959). Скончыў факультэт журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1965). З 1960 г. адначасова з вучобай ва ўніверсітэце - карэспандэнт газеты «Звязда», затым рэдактар выдавецтва «Беларусь», у 1975-1977 гг. - «Мастацкай літаратуры», карэспандэнт газет «Літаратура і мастацтва» (1977-1978), «Чырвоная змена» (1978-1979), старшы рэдактар Рэспубліканскага праўлення таварыства кнігалюбаў. З 1985 г. - рэдактар, з 1988 г. - старшы рэдактар Галоўнай рэдакцыі літаратурна-драматычных праграм Беларускага тэлебачання і радыё. Сябра СП СССР з 1987 г.

З першай публікацыяй выступіў у 1954 г. (газета Балтыйскага ваеннага флоту «Страж Балтики»), у друку Беларусі - з 1959 г. (часопіс «Маладосць»). Аўтар зборнікаў апавяданняў і аповесцей «Трывожная памяць» (1968), «Цыганок» (1971), «Праўда адна» (1974), «Жыло чаканне болю» (1979), «Хлеб на далонях тваіх» (публіцыстыка, 1986).

Напісаў кінасцэнарыі дакументальных фільмаў «Балтыйцы», «Палескі Марэсьеў», «Мой дом у бядзе», «Ядвіга Іосіфаўна», радыёспектакляў «Цыганок» - (пастаўлены ў 1980), «Рэха баравое» (пастаўлены ў 1990).

Шніп Віктар, нарадзіўся 26.03.1960 г. у вёсцы Пугачы Валожынскага раёна Менскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыў Менскі архітэктурна-будаўнічы тэхнікум (1978). Працаваў цесляром на будоўлях Менска, літкансультантам у часопісе «Неман» і газеце «Вячэрні Мінск». У 1987 г. скончыў Вышэйшыя літаратурныя курсы ў Маскве, працуе старшым рэдактарам аддзела культуры ў часопісе «Беларусь». Сябра СП СССР з 1984 г.

Першыя вершы былі надрукаваны ў 1977 г. (газета «Чырвоная змена»). Аўтар зборнікаў паэзіі «Гронка святла» (1983), «Пошук радасці» (1987), «Шляхам ветру» (1990), «Горад Утопія» (1990).

Лаўрэат прэміі імя Ўладзіміра Маякоўскага Савета Міністраў Грузіі (1987) за зборнік «Гронка святла».

Шруб Павал, нарадзіўся 20.02.1955 г. у вёсцы Хільчыцы Жыткавіцкага раёна Гомельскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыў фізічны факультэт Ленінградскага ўніверсітэта (1977). Працаваў старшым інжынерам кафедры фізікі Наваполацкага політэхнічнага інстытута (1977-1979). Служыў у Савецкай Арміі (1981-1983). З 1983 г. - выкладчык-метадыст Менскай спецыяльнай сярэдняй школы міліцыі. Скончыў завочна Менскую вышэйшую школу Міністэрства ўнутраных спраў СССР (1987). Сябра СП СССР з 1988 г.

У рэспубліканскіх выданнях друкуецца з 1979 г. Аўтар зборніка вершаў «Лабараторыя» (1987).

Лаўрэат прэміі Ленінскага камсамола Беларусі (1988) за зборнік вершаў «Лабараторыя».

Шукайла Паўлюк, нарадзіўся ў 1904 г. у вёсцы Малая Лапеніца Ваўкавыскага раёна Гарадзенскай вобласці.

Удзельнік падпольнага рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі. У канцы 1924 або на пачатку 1925 г. перайшоў цераз граніцу ў БССР. У 1925 г. апынуўся ў Слуцку, дзе арганізаваў філію «Маладняка», быў рэдактарам акруговай газеты. Потым пераехаў у Расоны, працаваў сакратаром райкама партыі, адначасова быў старшынёй Нацыянальнай камісіі пры акруговым камітэце партыі і выканкаме па праверцы ходу беларусізацыі ў раёне. У 1926 г. паступіў вучыцца на літаратурна-лінгвістычнае аддзяленне педагагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Увосень 1927 г. арганізаваў у Менску аб'яднанне «Беларуская літаратурна-мастацкая камуна» (існавала да вясны 1928). У 1928 г. адкамандзіраваны на вучобу ў Камуністычную акадэмію (Масква), скончыў там так званы факультэт «чырвонай прафесуры» (1930). Працаваў загадчыкам кафедры метадалогіі мастацтва ў Інстытуце кінематаграфіі. Да 1931 г. кіраваў Беларускай секцыяй Маскоўскай асацыяцыі пралетарскіх пісьменнікаў. Быў рэдактарам маскоўскай газеты «Кино», дырэктарам Цэнтральнага тэхнікума тэатральнага мастацтва. З 1932 г. - віцэ-прэзідэнт Дзяржаўнай акадэміі мастацтваў (Ленінград). З 1936 г. зноў у Маскве, працаваў паводле ўмовы з фабрыкай «Межрабпомфильм» пісьменнікам-сцэнарыстам. 01.11.1938 г. арыштаваны ў Маскве. 13.04.1939 г. Ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР прыгавораны да вышэйшай меры пакарання. Рэабілітаваны Ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР 14.04.1959 г. Прафесар.

Расстраляны 14.04.1939 г.

У беларускім друку выступаў з 1925 г. Аўтар кнігі паэзіі «Акрываўленая зямля» (1930), шэрагу літаратурна-крытычных артыкулаў.

Шумаў Міхаіл (сапр. Шульман Міхаіл), нарадзіўся 17.10.1923 г. у горадзе Магілеве ў сям'і служачых.

У 1940 г. паступіў на літаратурны факультэт Магілеўскага педагагічнага інстытута. У складзе камсамольскага знішчальнага батальёна прымаў удзел у абароне Магілева ў 1941 г. Удзельнічаў у баях на Паўднёва-Заходнім і Заходнім франтах. Пасля цяжкага ранення (1943) дэмабілізаваны. У 1944-1945 гг. працаваў мантажнікам і кантрольным майстрам на заводзе «Кінап» у Самаркандзе. У 1945 г. вярнуўся ў Магілеў, завочна працягваў вучобу ў педінстытуце (скончыў у 1949). З 1946 г. - мантажнік на Менскім радыёзаводзе, з 1947 г. - завуч Магілеўскага абласнога Дома піянераў, з 1948 г. - выкладчык культасветнавучальні, у 1950-1979 гг. - выкладчык расейскай і беларускай мовы і літаратуры ў сярэдніх школах Магілева. Сябра СП СССР з 1967 г.

Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны I і II ступені, медалямі.

Літаратурную працу пачаў у 1959 г. Першую аповесць надрукаваў у 1960 г. (часопіс «Неман»). Піша на расейскай і беларускай мовах. Аўтар аповесцей «Жизнь зовет» (1962), «Печеные яблоки» (1963), «Придет и твое время» (1980), «Хроника улицы Грушевой» (1982), «Вечный шах» (1986), «Повести» (1983), «Аккорды древних тревог» (выбранае, 1984). Зрабіў літаратурны запіс успамінаў партызан З.Хаўранковай «Шесть сестер» (1971), Н.Храпко, Ф.Папова «По зову сердца» (1982).

Шупенька Генадзь, нарадзіўся 06.04.1936 г. у вёсцы Падбярэззе Мядзельскага раёна Менскай вобласці ў сялянскай сям'і.

У 1955 г. паступіў на аддзяленне беларускай мовы і літаратуры філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. У час вучобы цяжка захварэў, таму ўніверсітэт скончыў толькі ў 1965 г. Вучыўся ў аспірантуры пры кафедры беларускай літаратуры ўніверсітэта. У 1969-1979 гг. - старшы навуковы супрацоўнік навукова-даследчага Інстытута педагогікі Міністэрства асветы БССР, з 1979 г. - рэдактар, з 1982 г. - загадчык рэдакцыі серыйных выданняў выдавецтва «Мастацкая літаратура». Сябра СП СССР з 1975 г.

Узнагароджаны медалём Францыска Скарыны.

Выступае ў друку з 1969 г. як крытык і літаратуразнавец. Выдаў кнігі крытычных нарысаў, літаратурных партрэтаў і артыкулаў «Цеплыня чалавечнасці» (1977), «Галоўнае - талент» (1987).

Пераклаў на беларускую мову кнігу «Мілы ба-пэр!..» Ц.Дзеры (1983), аповесць «Кат» П.Лагерквіста (1986), паасобныя апавяданні пісьменнікаў народаў СССР.

Шутэнка Гаўрыіл, нарадзіўся 24.06.1924 г. у сяле Арзгір Арзгірскага раёна Стаўрапольскага краю (Расея) у сялянскай сям'і.

У 1940 г. скончыў школу фабрычна-заводскага навучання пры швейнай фабрыцы імя В.Валадарскага ў Баку, працаваў рабочым. У 1942 г. прызваны ў Савецкую Армію. Быў разведчыкам, пасля цяжкага ранення на Паўночным Данцы (1943) - камісаваны. Працаваў старшынёй касы ўзаемадапамогі калгаса «Парыжская камуна» на Стаўрапольшчыне, ва ўстановах Таварыства сляпых - культработнікам, дырэктарам вучэбна-вытворчага прадпрыемства, інспектарам. Жыве з 1946 г. у Наваградку. У 1964 г. скончыў паэтычныя курсы ў Маскве пры Інстытуце павышэння кваліфікацыі кіруючых работнікаў і спецыялістаў Усерасейскага таварыства сляпых. Сябра СП СССР з 1970 г.