Леанiды не вернуцца да Зямлi (Нельга забыць)

Name: Леанiды не вернуцца да Зямлi (Нельга забыць)
Author: Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч--

На нашем литературном портале можно бесплатно читать книгу Леанiды не вернуцца да Зямлi (Нельга забыць), Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч-- . Жанр: Классическая проза. Онлайн библиотека дает возможность прочитать весь текст и даже без регистрации и СМС подтверждения на нашем литературном портале bazaknig.info.

Жанр: Проза / Классическая проза

Название: Леанiды не вернуцца да Зямлi (Нельга забыць)

Автор: Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч

Дата добавления: 15 январь 2020

Количество просмотров: 319

Читать онлайн

Леанiды не вернуцца да Зямлi (Нельга забыць) читать книгу онлайн

Леанiды не вернуцца да Зямлi (Нельга забыць) - читать бесплатно онлайн , автор Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч

У сярэдзіне XIX ст. рускі афицэр Юры Гораў, рызыкуя жыццём, дапамагае жонцы беларускага паўстанца Усяслава Грынкевіча даставиць загад аб памілаванні яе мужа. Праз сто гадоў іх нашчадкі сустракаюцца ў Маскоўскім літаратурным інсцітуце. Узнікае каханне, афарбаванае рамантыкай і сувяззю пакаленняў…

Першая публікацыя раману адбылася ў часопісе «Полымя» ў 1962, пада навязанай рэдактарамі назвай "Нельга забыць", а першая кніжная — толькі ў 1982 г.

Внимание! Книга может содержать контент только для совершеннолетних. Для несовершеннолетних чтение данного контента СТРОГО ЗАПРЕЩЕНО! Если в книге присутствует наличие пропаганды ЛГБТ и другого, запрещенного контента - просьба написать на почту [email protected] для удаления материала

ВПЕРЕД

Перейти на страницу:

На бронзе адбітак агню залаты.

Вецер пяе і пяе.

Я, кажуць, ростам амаль як ты,

I вочы амаль як твае.

Мы з табою на плошчы гэтай адны,

Дай руку тваю мякка вазьму.

Мы крылы спалiлi ў адным агнi,

Толькi розныя назвы яму,

Уладзiмiр, чуеш?

Хадзем са мной,

Вып'ем шклянку вiна.

Не ў шалмане,

Што тут, за тваёй спiной.

Тут можа прыйсцi яна.

З плячэй, што аплакаў сваёй тугой,

Паліто бязважкае скінь.

I мужчынскiя рукi пагладзяць яго,

Чужыя рукi пагладзяць яго,

I iншым стане «Пекiн».

I стане iншай, — як майскi вянок, —

Зала, дзе лыжкi бяруць,

Дзе ў вочы глядзяць, дзе жлукцяць вiно,

Дзе галатурый жаруць.

Зала загразнула ў лiпкiм вiне,

Але тут узнясецца да зор…

Як мне цяжка, мой родны, як цяжка мне.

Лепей бы я памёр!

Цяжка табе, а мне — ўдвая,

Таму i прыйшоў. I стаю.

Тваю гiсторыю ведаю я,

Паслухай лепей маю.

У атамны век, у пластмасавы вёк,

Век нянавісці і любві,

Жыў сабе на зямлі чалавек, —

Не з пластмасы, а з плоці й крыві.

Лічылі паэтам. У ранг узвялі.

Ён жыў. Спрабаваў пiсаць.

I ён пакахаў, як на гэтай зямлі

Не кожны ўмее кахаць.

I была яна, хай далёка не першая.

I сонца агонь яе залацiў.

Многа вершаў, дурацкіх вершаў

Добрай гэтай паэт прысвяціў.

Ён з ёю плыў за сіняе мора,

Ў глыбіні вякоў накіроўваў свой спеў.

I нават пад зоры, чыстыя зоры,

Не ўмеючы лётаць, з ёю ляцеў,

Прыпомніўшы вочы, шэрыя, сінія,

Ён змяць не мог бы нават травы.

Ён за яе пад скаламі гінуў,

Стократна мёртвы і зноў жывы.

Людзі, людзі, розныя людзі

Пачуйце глухія словы мае:

Нічога, нічога такога не будзе.

Будуць зоры — не будзе яе.

Другу жанчына сказала: «Канец».

Ён доўга моўчкі сядзеў

I сказаў: "Не хочаш глядзець на мяне?

На партрэты будзеш глядзець".

Ён сказаў — а мяне забівае туга,

Памерлі песні мае,

I сэрца, як птушка у мокрых снягах,

Зламанымі крыламі б'е.

За сонцам ляцеў праз дождж і буран,

За сонцам імкнуў свой бег,

За сонцам.

А сонца спавіў туман

I мокры завеяў снег.

Бронзавы мой, заснежаны, белы.

Зноў да мяне самота прыйшла.

Ў снежны,

Ў чорны мой панядзелак.

Кастрычніка, дванаццатага чысла.

VII

Ўспамінаю мой цёплы дом,

Думак халодны пажар

I над пісьмовым сталом

Сіксцінскай Марыі твар.

Да цябе, да цябе адной

Палёт маіх зблытаных мар,

Злітуйся, дай мне спакой,

Кахання чыстага твар.

Не ведаю, ты ці яна

З'явілася ў гэты дом,

Не ведаю, ты ці яна

Над маім бяссонным сталом?

Калі ты — прыгажосць, якой молімся мы,

Калi рухаеш ты зямлю,

Вызвалi з гэтай бясконцай турмы,

Зрабi мяне моцным, малю.

I калi не можаш такога зрабiць,

Каб мяне кахала яна,

I калi не можаш такога зрабiць,

Каб вярнулася зноў вясна,

I калi не можаш такога зрабiць,

Каб пагладзiла мне руку, —

Зрабi, каб яна нарадзiла сынка

Або найлепей дачку.

На руках насiў бы, не помнячы зла,

Каб яна шчаслiвай жыла,

Каб расла, каб на мацi падобнай была,

Каб на мацi падобнай была.

Адшукаў бы добрага хлопца ёй,

Каб падобны быў на мяне,

I глядзеў бы, i цешыўся iхняй гульнёй,

I гiсторыi быў бы канец.

Я кожнаму галаву бы разбiў,

Хто захоча за нейкi барыш

Яе падмануць,

Яе ашукаць,

Ці яго пацягнуць на крыж.

. . . . . . . . . . . . . .

За дзвярыма дома кватэра твая,

Снег шалёны ў вочы б'е.

Вы, прадажнікі!

Чуеце, гэта я

Стаю на варце яе.

Зныня да веку,

Памятайце і верце,

Я стаю,

Я сціскаю меч і трубу.

Для подласці,

Гора,

Для самой смерці

Гэтыя дзверы будуць — табу.

. . . . . . . . . . . . . . .

Хмары над горадам праплываюць,

Над плошчаю прыцішаючы бег,

I ў валасы мае навяваюць

Снег,

Мокры снег, мокры снег,

Мокры, халодны снег.

Р а з д з е л XIII

— Чаму вы не назвалі сябе, Андрэй?

— Нашто? — суха спытаў ён.

— Я… пакінула для вас запіску. А яе не аддалі. Не ведалі.

Яна перапыніла яго на сходах і стаяла зараз насупраць яго, ціхая, задумлівая, у шэрай канадскай куртачцы з капюшонам.

— Гэта праўда?

— Вядома,

— Я не магу верыць. I мне хочацца верыць.

Нельга было зразумець, сінія яе вочы або шэрыя. Але нават суддзя не мог бы западозрыць, што яны хлуслівыя: з такой ціхай, ласкавай прыязнасцю яны глядзелі.

Мокры інстытуцкі сквер ляжаў за акном. Снег растаў, з рынаў, захлынаючыся, цякла вада, і недзе паміж грыфельнымі хмарамі на хвіліну праяснеў незвычайным для восені блакітам лапік неба.

— Як ваш муж?

— Нічога.

— Вы нiколi не казалi аб iм.

— А каму гэта цікава, акрамя мяне?

Здаецца, не здагадвалася ні аб чым. Здаецца, шукала звычайнага прыяцеля, з якім можна пагаманіць аб усім і ні аб чым.

— Я вінаватая. Калі можаце, заходзьце сёння да мяне а палове сёмай.

А можа, і здагадвалася. I тут Грынкевіч зразумеў: тое, што здарылася, нічога для яго не мяняе. Калі ён адчуе, што хоць трошкі дарагі ёй, ён пераступіць цераз усё: працу, уклад жыцця, любоў да волі.