Gravitavio «Carido»

Ni sidiĝis, kaj Liza restis stari.

— Nu, se pri la afero, mi vin forlasos, — diris ŝi kaj ekiris al la pordo. Malfermis ĝin, turniĝis, sendis ankoraŭ unu rideton al Lamsdorf, poste al mi. Kaj dense fermis la pordon post si.

— Kian edzinon vi havas, Aleksandro Lvoviĉ! — diris Lamsdorf. — Oro!

— Ja ĉu mi ne scias, — respondis mi.

— Kaj kiel ŝi beliĝis, juniĝis post via alveno! Tutan sekretecon rompas! Kaj ne eblas ja diri: aspektu malbone, alie ĉiuj konjektos!..

— Ne eblas, — konfirmis mi.

Li graketis iom.

— Aĥ, kia malfeliĉo… denove vi devas veturi. Kaj krom vi neniu povas. Apenaŭ la patriarko allasos fremdan homon al la socialismaj obskuraĵoj.

— Apenaŭ, — konsentis mi. — Eblas lin kompreni.

— Ĝuste kion ni faras, — kapjesis Lamsdorf. Tiris la vangoharojn. — Do, unue. Pro la vundo vi ricevos kompenson — mil kvincent rubloj estas transigitaj al via konto en la Popola Banko…

— Aĥ, Ivano Volfoviĉ, pro kio tiom? Kontraŭ tiu mono mi povas aĉeti aŭton! Pli bone vi premiu la Simbirskajn kuracistojn!

— Tio estas bona penso. Mi parolos kun la ministro… Due, — li prenis vastan, kiel lapa folio, monujon kaj komencis, kiel prestidigitisto, elpreni el ĝi paperon post papero. — Jen bileto por la ŝipo. Eknavigo je la deknaŭa precize. Ni decidis vin sendi mare. Kaj por la sekreteco tio pli bonas, kaj por la sano. Du tagoj nenion decidas, kaj mara vojaĝo estos por vi treege utila, ni konsultis kuracistojn.

Pli bone mi pasigus tiujn du tagojn hejme, pensis mi, sed laŭte nenion diris, por ne ĉagreni Lamsdorfon. Videble, io fuŝiĝis en iliaj cerboj. Ĉiu tago estas grava — tial sendu kiel eble plej baldaŭ; sed du tagoj nenion decidas — tial mare. Nu, la faritan ne eblas revenigi. Kaj vere, en flughavenoj kontrolo estas pli forta. Pli grandas probablo, ke oni min detektos — se oni min observas.

— Jen legitimiloj. Nun vi estas korespondanto de «Pravda» [72] Ĉernyŝov Alekseo Nikodimoviĉ. Ni elektis vian gazeton, komunistan, pro tiuj rezonoj, ke dogmoj de la instruo kaj problemoj de la konfesio estas bone konataj al vi, kaj okaze de neceso vi povos konversacii pli aŭ malpli profesie.

— Racie, — diris mi.

— Kiel vi prezentos vin al via kontaktulo en Stokholmo — en tion ni ne enmiksiĝas. Tion decidu vi, depende de tio, kiel vi interkonsentis kun la patriarko. Sed por ceteraj ni decidis maski vin tiele. Kun la redakcio ni kontaktis, ili kontentigis nian peton. Nun en ilia etatfako estas respektiva papero — kamarado Ĉernyŝov A. N., eksteretata korespondanto, oficsendita de la redakcio por konatiĝo kun jenaj kaj jenaj fondusoj de la arkivo de Socialisma Internacio kun celo verki serion da historiaj skizoj por rubriko «Niaj radikoj».

— Jes, — diris mi, — se la versio konfirmiĝos, bonegajn ni ricevos radikojn.

Lamsdorf malsereniĝis.

— Ju pli mi pensas, kara mia, des pli mi maltrankviliĝas. Kiam mi legis vian raporton, miaj haroj simple stariĝadis. Se vi estos prava — kiel do ili, fiuloj, ellernis kripligi homojn! Ja ŝajne pli bona estus eĉ la viruso de Papazjan. La naturon ja ne eblas kulpigi, pro ĝiaj teruraĵoj oni ne krueliĝas. Sed ĉi tie… Tricent kvardek ses senkulpe murditaj homoj en la kvardek unua jaro! Tricent okdek du en la kvardek dua! Kaj tio nur en Eŭropo! Tio estas iaj malhomoj!

— Ja mi ĝuste volas tiujn malhomojn… — mi pikis la grandan fingron al brakapogilo de la fotelo kaj, alpreminte, dolĉe turnis.

— Ĉu vi pensas, ke vi sola? Ĝuste en tio mi antaŭvidas novan danĝeron. Ja por ili oni deziros reenkonduki la mortopunon!

Ni longe silentis, pensante, verŝajne, pri samo. Kaj pure, ŝajne, fizika termino «ĉena reakcio», subite aperinta en mia animo, ŝvelis, kiel parazito pro elsuĉita sango, minacante krevi kaj malpurigi la hejmon kaj la mondon.

— Tion ni devas ne allasi, — diris mi. — En ajna okazo devas.

Lamsdorf suspiris.

— Estu pli singarda tie, — petis li. — Ne ŝoviĝu sub kuglojn sen granda neceso.

— Pro malgranda neceso — en necesejon, — ŝercis mi. — Pro granda neceso — sub kuglojn…

Lamsdorf ridis ĝislarme. Sed, viŝante la okulangulojn, rigardis kun maltrankvilo kaj kompato.

— Se vi havus gardistojn, — diris li, finridinte. — Paron da knaboj por gardo, por ili simple iru laŭ via spuro kaj observu…

— Ja ni telefone jam parolis pri tio, Ivano Volfoviĉ.

— Vi estas obstina fierulo, kara mia. Ĉion vi emas fari mem kaj sola, sola kaj mem…

— Nu kiel al tio rilatas obstino? Se komenciĝos io serioza, du homoj estos simple mortkondamnitoj. Por unu, interalie, estas multe pli facile kaŝiĝi… Tio estas unue. Kaj due kaj plej grave, mi veturas al Eriko kiel privata persono, reprezentanto de la patriarko. Se li rimarkos, ke min «paŝtas» batalistoj…

— Jes, kara mia, jes. Racie. Mi ĝuste tial obeis, — li denove suspiris. — Sed la koro maltrankvilas. Mi ĉiam volas iel vin gardi. Do… Kion ankoraŭ mi devas al vi diri? A ha, jen poŝa mono. Por ke vi ne klopodu pri monŝanĝo — ĝi estas jam sveda, ses mil kronoj. Kaj en la Stokholma Nacia Banko estas malfermita kredito por ankoraŭ dudek kvin mil. La konto estas «pasvorta»…

— Vi min simple superŝutis per mono! Por kio?

— Por ajna okazo, kara mia, por ajna okazo. Almenaŭ ion. Ni estas riĉa lando, ni povas zorgi pri niaj homoj. Kiu scias, kiom longe vi tie estos. Kaj eble… subite… — li tuj implikiĝis en vortoj, ne kuraĝante nomi la aferojn per siaj nomoj, — necesos ia kuraco. Ĉe ili ja ĉio estas kontraŭ mono. Do, la konto, mi diras, estas «pasvorta». Ni longe pensis, kiun vorton preni. Kaj jen princo Iraklo telefonis — maltrankvilis, ke pri vi tro longe mankas informoj; nu, kaj ni donis al la konto nomon «Sveticĥoveli».

Mi eksentis varmon kaj kareson, kvazaŭ en vespera Sagurama ĝardeno.

— Dankon, — diris mi kortuŝite. — Vi vere faris al mi agrablaĵon.

— Ĝuste tion ni intencis. Informu nin pri vi laŭokaze. La milita ataŝeo en Stokholmo pri la misio de korespondanto Ĉernyŝov estas informita… tio estas, ne pri ties celo, certe, sed pri tio, ke ekzistas iu Ĉernyŝov, al kiu endas laŭnecese fari ĉian kunhelpon. Estas simple ligiĝi kun ni tra li. Jen telefono, — li montris al mi papereton kun numero, tenis iom antaŭ miaj okuloj, poste movis la grandan fingron laŭ la ciferoj, kaj la ciferoj malaperis. Li ĉifis la papereton, turnis ĝin en la manoj, kaj, ne trovinte, kien ĝin meti, ŝovis en sian poŝon. — Jen ĉio, — li leviĝis. — Nu, ni denove brakumu nin, Aleksandro Lvoviĉ.

— Ni brakumu, — respondis mi.

Kiam Lamsdorf foriris, ni denove kiel du anĝeletoj eksidis sur la divanon; Liza metis la kapon sur mian ŝultron, kaj dum ioma tempo ni silentis. La ĉielo, sufiĉe pura matene, kovriĝis per senfenda griza humida kurteno, kaj en la gastoĉambro ĉio estis krepuska.

— Kiom da tempo restis al vi? — demandis Liza poste.

— Ses horoj.

— Ĉu oni vin denove veturigos iel ruze?

— Jes.

— Mi tre timas pro vi.

— Tio estas superflua.

— Tie restis iomete da ĉampano. Ĉu vi deziras fintrinki?

— Jes.

Ŝi ekstaris, rapide eliris en la manĝoĉambron, rapide revenis, portante en la mano preskaŭ plenan pokalon. Mi prenis, danke ridetis. Apenaŭ aŭdeble siblis ŝaŭmo.

— Ĉu ankaŭ vi trinkos?

— Ne, ne, trinku.

Mi nehaste eltrinkis. Bonguste. Tuj la vezikoj tikle batis en la nazon, mi sulkiĝis. Metis la pokalon sur tapiŝon apud la divano. En la stomako milde ekfloris varmo.

— Vi povas fumi iomete…

— Mi absolute ne deziras.

Ŝi silentis. Poste diris nelaŭte:

— Estos tute senkompate, se vi ne intervidiĝos.

Mi pensis pri samo. Sed mi tute ne imagis, kiel tion fari. Kaj, aldone, la kernon mem de la animo kaŝe, sed persiste ronĝis venena vermeto: sed ĉu mi povas al ŝi fidi, ho dio mia? Kvankam Beĉjo, laŭ ĉiuj liaj depozicioj, estis «revelaciigita» pli frue, ol mi ekintencis veturi al Simbirsko kaj babilis pri tio al Stanjo, sed ja ankaŭ la depozicioj povus esti sugestiitaj de ekstere; restis probablo de tio, ke la atenco kontraŭ la patriarko estis kaŭzita de mia subita deziro konversacii kun li — mizera probablo, jes, sed ŝajnis, ke mi ne rajtis riski, tute neglektante ĝin: tro alta estis prezo.

Tamen mi neglektis. Pli bone oni min mortpafu en Stokholmo. Vivi kun tiaj pensoj pri virino, kiun mi amas, kiu estas graveda de mi — tio estas multe pli malbona, ol morto. Fakte, ĝuste tio estas morto. Morto de la animo.

— Vi pravas, — respondis mi.

— Ĉu vi scias, kiel ni faru? — vigle ekparolis ŝi. — Mi tuj telefonos al ŝi kaj vokos gasti. Ŝi ĉi tie jam estis, do, se viaj «Barmaleoj» vere observas la domon, ili nenion suspektos. Kaj mi mem, — ŝi iomete kuntiris la ŝultrojn, — ien foriros por unu aŭ du horoj. Ĉu tiel estas bone?

Kaj denove mian gorĝon ĉirkaŭpremis varmega humida ringo. Nun jam mi rigardis al ŝi, kiel al ikono, admire kaj ravite, kaj pensis, ke se almenaŭ unu haro falos de ŝia kapo, aŭ se ŝi vere decidos foriri de mi — fino, mi mortos.

— Tio estas tro, Liza, — diris mi. — Mi ne povas… tiel vin uzi.

— Ho Dio, kiajn stultaĵojn vi diras! Ĉu tio estas «uzi»? Mi simple helpas al vi, kaj por mi ne estas pli agrabla okupiĝo. Kiam mi ŝanĝis al vi pansojn kune kun ŝi — ĉu tio estis uzo? Vi suferis, kaj mi, kiel povis, vin kuracis.

— Tiam min trafis kuglo.

Ŝi suspiris, kaj poste diris penseme:

— Sciu, ankaŭ tio estas por mi, kiel kuglo.

— Ankaŭ vi suferas.

— Mi suferas, ĉar al vi estas malfacile, kaj vi — ĉar oni vin trafis. Ĉu estas diferenco? Kaj entute, — decideme aldonis ŝi, tuj ruĝiĝinte, — se mi, ekzemple, en iun enamiĝus, ĉu vi kondutus alie? Ĉu vi, ekzekutisto, sangosuĉulo, masklaĉo, al mi ne helpus?

— Mi ne scias.

— Tamen mi scias. Mi scias vin pli bone, ol ili ĉiuj, kaj eĉ pli bone, ol vi mem. Kaj ĉu vi scias, kial?

— Kial?

— Ĉar mi estas tre obeema. Vi kun mi estas plej nemisformita.

Ŝi atendis ankoraŭ sekundon, poste kuraĝige ridetis kaj ekstaris. Ekiris en la manĝoĉambron, al telefono.

Klak'… klak'-klak' per butonoj…

— Stanjo? Saluton, tio estas… ĉu vi rekonis? Nu, certe… Ĉu? Ne povas esti! Da-ankon… Ne, ne, vere, mi ne povas, pli bone lasu al vi, vi pli bezonas. Aĥ, honorario venis granda? Publikiĝis la kolekto? Mi gratulas, tutkore gratulas. De Saĉjo nenio venis, sed ĵus venis lia estro, diris, ke oni lin transigis por finkuracado al sanatorio, ien al Kaŭkazo… Oĥ, vere. Mi same sopiras. Pli bone ĉi tien, ni pli rapide lin kuracus. Kiel vi mem fartas? — ŝi aŭskultis, poste ekridis subite. — Ja ne maltrankvilu tiel, tio ja estas ordinara afero. Kiam mi estis graveda je Paŭlinjo…