Gravitavio «Carido»

— Vi, ekzemple, — sufloris mi.

Li silente ekrigardis al mi.

— Vi, homo decidema kaj principema, aktive ŝatanta justecon, samtempe arda patrioto de via patra Kurska gubernio, — klarigis mi, — subite rimarkis, ke lasta el la aprobitaj de Dumo kaj konsentitaj de la imperiestro ukazoj iel limigas rajtojn de Kurskaj kamparanoj. Nu, ekzemple, vica elektrolinio trairos ne tra Kursko, sed tra Belgorodo, kaj en Belgorodaj vilaĝoj elektroenergio kostos je duonkopeko malpli. Gvidata de via principemo, simple bolante pro indigno, vi dum la plej baldaŭa aŭdienco alvenas la imperiestron kaj, manpreminte, silente sendas eksplodan kuglon en lian ventron.

— Kion vi diras, princo! — indigne ekvigliĝis Lamsdorf.

— Pardonu, Ivano Volfoviĉ, tio ne estas preparitaĵo, mi improvizas. Sed tio, kiel al mi ŝajnas, estas tre bona ekzemplo de tio, kio okazis al Kislenko.

— Jes, jenaj aferoj, — post paŭzo diris la ministro, kaj, grakĝemante, kun peno ekstaris. Ekiris laŭ la kabineto — malrapide, iom ŝanceliĝante. Verŝajne, li tro sidis en seĝo de avio Kanbero — Peterburgo. — La aferoj bonas, kiel fulgo blankas… [41]

Lamsdorf konsternite balancis la kapon.

La ministro dum ioma tempo paŝadis tien-reen, de tempo al tempo ellasante per la pipo grizviolajn nubetojn de aroma, miela fumo. Poste li haltis antaŭ mi. Mi ekstaris.

— Ja sidu vi…

Tiam mi permesis al mi sidi.

— Mi ja sidi jam ne povas, je Dio… Kion vi intencas fari plu?

— Nu, unue, prilabori la kontaktojn de Kislenko; ĉiel ajn, tio estas deviga proceduro. Ni pri tio jam parolis. Due, mi volas retrospektive evidentigi analogiajn krimojn, se tiaj okazis. Statistiko estas granda scienco. Eble, ni sukcesos trovi ion, eĉ iajn leĝojn riveli. Kaj, trie, estas ankoraŭ unu ideeto… kiel aldona sukeraĵo.

— Kio? — demandis la ministro.

— Min maltrankviligas la deliro de Kislenko. Ja ĝi estas treege sencohava, kaj fakte, priskribas iun tute konkretan bildon. Kontraŭ iu li batalas, defendas iun virinon… kun sama ardo, kun kia vi, Anatolo Feofilaktoviĉ, viajn Kurskajn kamparanojn.

Lamsdorf foliumis kuŝantan antaŭ li sur la tablo ekzempleron de la raporto, ekkuris per la okuloj laŭ linioj.

— Kaj plue. La lastaj vortoj, kiujn diris Kislenko dum sia vivo.

— «La flagon, la flagon supren… ili vidu nian, ruĝan…» — laŭte legis Lamsdorf. — Ĉu tio?

— Jes, tio.

— Supozinde, la flago estas ruĝa? — precizigis la ministro.

— Supozinde. Ĉu vi ne havas iajn asociaĵojn?

— Sincere dirante, ne.

— Mi same, — diris Lamsdorf. — Kvankam tio, certe, estas kroĉaĵo. En la indikilo de Hagelström…

— Stop', stop', Ivano Volfoviĉ. La afero estas en tio, ke la ruĝa simbolaro estis vaste uzata de fruaj komunistoj en tiu epoko, kiam la komunismo — prakomunismo, pli ĝuste — penis en diversaj landoj kontesti potencan regon de historie kreiĝintaj administraj strukturoj. Tio estis stultaĵo, certe, kvankam kaŭzita de katastrofaj sociaj moviĝoj de la dua kvarono de la antaŭa jarcento… sed se tio estus sukcesa — tuj al la komunismo venus fino. Baldaŭ iĝis klare: ju plian perforton propagandas instruo aŭ movado, des pli da kriminalaj elementoj iĝas ĝiaj adeptoj, senrevene transformante la tutan konfesion en kriman bandon, — ĉar, ju pli perforto estas rangigata kiel reordigo de la mondo, des pli oportuna rimedo por profitcela perforto iĝas la instruo aŭ la movado.

— Mi ie legis tiun frazon…

— Sendube, Ivano Volfoviĉ! En la jura fakultato vi ja devus ĝin legi! «Kio estas la «popolamikoj» kaj per kio ili minacas al la popolo », Vladimiro Uljanov. Eklezia nomo — Lenin.

— Al mi lia stilo ĉiam ŝajnis tro peza, — pale ridetis Lamsdorf.

— Ankaŭ pro «Agni-jogo» kapo doloregas, — ofendiĝis mi.

— Al la afero, sinjoroj, al la afero! — senpacience diris la ministro.

— Ja mi ĝuste pri la afero parolas, Anatolo Feofilaktoviĉ. Sub ruĝa flago, ekzemple, heroe pereadis sur barikadoj Lionaj teksistoj en mil-okcent-tridek-kvara jaro — tute ne krimuloj, sed simplaj, justaj, malesperigitaj de mizero laboruloj. Estis ankaŭ aliaj ekzemploj. Kaj jen. Povas esti, eblas, ne ekskludeblas, ekzistas ia probablo — ke konserviĝis ia hermetika sekto, konservanta instruon de komunismo en primitiva sovaĝeco kaj tute degenerinta… nu, io simila al la Irlandaj fanatikuloj, kiuj jam meze de nia jarcento eksplodigadis Londonajn magazenojn.

La ministro penseme spiregis per la pipo, plu starante meze de la kabineto, apoginte unu manon je la flanko kaj faltis la vizaĝon. Tamen la vizaĝo de Lamsdorf sereniĝis:

— Kiel sukcese estas, ke la imperiestro komisiis tiun ĉi aferon al vi!

— Mi volus tiel pensi, — diris mi.

La ministro subite ekmoviĝis antaŭen kaj, plu faltante la vizaĝon, aliris proksime al mi. Mi denove leviĝis. Li prenis mian kubuton.

— Se estas tiel, povas malkovriĝi tute monstraj misteroj, — mallaŭte kaj abrupte diris li. — Kolonelo, ĉu vi estas certa?.. Ĉu vi estas preta plu esplori tiun ĉi aferon — aŭ vi, kiel komunisto…

— Mi estas pli ol preta, — respondis mi. — Tio estas afero de mia honoro.

Dum ankoraŭ sekundo li atente rigardis en mian vizaĝon, poste deiris kaj eksidis, denove metinte la kruron sur la kruron. Tiam ankaŭ mi eksidis.

— Kion vi intencas fari por prilaboro de tiu versio? — demandis li.

— Mi intencas konsulti rekte la sesan patriarkon de komunistoj de Rusio, — decideme respondis mi.

Denove miaj interparolantoj dum ioma tempo silente digestis tiujn vortojn. Poste Lamsdorf demandis:

— Sed ĉu tio estas deca?

— Tio estas neevitebla. Eĉ se li nenion scias pri tio — mi inklinas pensi, ke ne scias, — tiam, almenaŭ, li pli bone ol ĉiuj ceteraj kapablos montri al mi homojn, kiuj povas ion scii. En la patriarkejo ekzistas fako pri ligoj kun eksterlandaj eparkioj — por ke ĝiaj laborantoj komencu doni al mi informojn, mi ankaŭ bezonos subtenon de la patriarko. Krome, ekzistas tia riĉega afero, kiel onidiroj kaj legendoj — kaj same ili ne preteriras la patriarkon.

— Do, tio estas racia, — diris la ministro. — Kiam vi intencas veturi al Simbirsko?

— Mi esperas sukcesi jam hodiaŭ. Ekstremokaze — per la unua matena flugo, je la sesa kaj dek kvar. Tempo estas kara. Io sugestas al mi, ke tempo estas kara.

— Dio al vi helpu, Aleksandro Lvoviĉ, — diris la ministro kaj, elpreninte el la poŝo «bulbon» de horloĝo, rigardis al ciferplato. Leviĝis.

— Dankon, Anatolo Feofilaktoviĉ. Nun ankaŭ mi havas al vi demandon. Ĉu mi agu kiel reprezentanto de MŜS, aŭ simple kiel privata persono, kiel konfesiano, strebanta al konversacio?

La ministro ekpensis, ŝajne — kun ioma malplezuro. Verŝajne la demando ŝajnis al li rekta ĝis sentakteco — li deziris, ke mi faru oportunan por la kabineto de ministroj decidon memstare.

— Pli bone turnu vin kiel privata persono, — nevolonte diris li post longa, ĝena silento. — Komprenu… ekflaros gazetistoj kaj leviĝos ondo — jen, imperia servo denove enmiksiĝas en aferojn de konfesioj. Ekgrumblos Sinodo, el Dumo ekŝutiĝos interpelacioj. Al ili nur preteksto sufiĉas… Pruvu poste kvindekan fojon, ke vi ne estas fiulo.

— Bone, Anatolo Feofilaktoviĉ, mi ĝuste tiel agos, — diris mi. Li abrupte reenŝovis la horloĝon en la poŝon.

— Ĝis la funebra ceremonio restis kvardek minutoj, kaj mi ankoraŭ devas razi min kaj alivestiĝi. Ivano Volfoviĉ, ĉu vi iras?

— Jes, certe.

— Do, ni renkontiĝos malsupre. Kaj vi, Aleksandro Lvoviĉ?

— Mi esprimos miajn kondolencojn al la pereintoj per akcelita enketado de la afero, — diris mi.

Super Lepora insulo ventre murmuregis basoj de adiaŭa saluto. Alte tintetis vitroj. La funebra procesio etendiĝis de Isaaka katedralo laŭ la tuta kajo kaj tra tuta Triunua ponto. Venis reĝino de Grandbritio kun pli aĝa filino, bela kaj avara je demonstro de sentoj — ŝin oni siatempe opiniis ebla fianĉino por la grandprinco; venis la kronprinco de Germanio, ne tro sukcese kaŝanta sub malvarma masko sian afekcion pro la tragika pereo de la kuzo — Vilhelmo-Frederiko mem jam ne kapablis forlasi la Potsdaman palacon; kvazaŭ plenmano de Kristnaskaj piceaj ornamaĵoj moviĝis, tenante sin proksime unu al la alia, parencaj monarkoj de Skandinavio; la prezidanto de Tutĉinia Kunveno de Popolaj Reprezentantoj respektoplene subtenis la kubuton de Pu I — jam tute kadukiĝinta, sekiĝinta, kiel grilo, ĉirkaŭvolvita ĝis la okuloj, sed tamen riskinta persone demonstri lastan omaĝon; decidinte ne prokuri la aferon al la filo, venis mikado, kaj post li — multenombraj reĝoj de Indoĉinio. Preskaŭ ĉiuj kronoj de la mondo, malĝoje klinitaj, kiel unu familio defilis laŭ tiuj lokoj, kie mi kutime perpiede paŝadis hejmen, kaj ilin vipis malseka balta vento.

Rigardante sur ekranon de televidilo, staranta en angulo de la kabineto, mi antaŭ ĉio vokis al mi la estron de la grupo «Buki» leŭtenanton Papazjan.

— Jen, ankaŭ por vi aperis laboro, Azero Akopoviĉ. Kaj ne nur por vi persone, sed por la tuta grupo. Tiel estos pli gaje. Faru por mi ekstrakton el ĉiuj eblaj kriminalaj informoj laŭ jen proksimume kia principo: murdatencoj aŭ provoj de diversioj, inklude sukcesajn, kun ne tute klaraj kaj tute neklaraj motivoj. Unuavice serĉu okazojn, kiam kriminto post la krimo iĝis psiĥe nevalida aŭ pereis, aŭ mortis en neklarigitaj cirkonstancoj.

— Komprenite, — kapjesis la leŭtenanto. Mi sentis, ke li impetas al la laboro: la enketo estas sensacia, la grupo ekzistas jam dum pli ol tagnokto, sed ankoraŭ ne ricevis eĉ unu taskon. — Laŭ kiu regiono?

Mi malgaje rigardis al li kaj silentis.

— Ĉu laŭ tuta Rusio? — penis diveni li.

— Laŭ la tuta mondo, — diris mi. Li fajfetis. — Sed laŭ Rusio, certe, antaŭ ĉio.

— Dum kia periodo? — juĝante laŭ la voĉo, lia entuziasmo iomete estingiĝis.

Mi malgaje rigardis al li kaj silentis.

Lia vizaĝo etendiĝis. Ankaŭ li silentis — diveni li jam ne kuraĝis.

— Dum ĉirkaŭ cent kvindek jaroj, — diris mi finfine. — Kiom sufiĉos fidinda statistiko. Moviĝu en direkto, kontraŭa al la kronologia: la nuna jaro, la antaŭa jaro, la antaŭantaŭa jaro kaj tiel plu.

Li kuraĝe aŭskultis, rimarkeble serioziĝinte. Kaj tiam mi, por jam fine mortbati lin surloke, neglekte informiĝis:

— Ĉu du horoj al vi sufiĉos?

— Sed timu ja dion, sinjoro kolonelo!.. — ekkriis li, sed mi rapide etendis la manon kaj tuŝis lian manplaton, streĉiĝintan sur la tablo.