Гiсторыя аднаго злачынства (на белорусском языке)

"Вiзыт савецкай партыйна-ўрадавай дэлегацыi ў Народную Рэспублiку Баўгарыю", - ударылi ў вочы зыркiя тытры, Iван заплюшчыў вочы, а калi зноў расплюшчыў i ўбачыў, як Брэжнеў цалуецца зь нейкiм лысым, гiдлiва скрывiўся i выйшаў з кiнабудкi.

Надвор'е было што трэба. Павяваў цёплы ветрык, у гародах натхнёна цвыркалi конiкi, а паветра поўнiлася духмяным пахам скошанай канюшыны. Надвор'е шаптала: пакiнь свае турботы, упадзi ў капу маладой саломы, закiнь за голаў рукi i глядзi, глядзi, не адрываючы вачэй, на сьветлую вохру захаду, на зыркую Мiлавiцу, на сярпок зялёнага маладзiка, каб праз шмат гадоў згадаць гэты вечар i дрыготкай рукою расьцерцi па шчацэ старэчую сьлязiну.

Але Iван ня ўпаў у капу. Ды i куды было падаць, калi адзiная капешка, што стаяла наўзбоч Карпачысiнага агароду, была занятая камбайнэрам Траянам. Раскiнуўшы рукi, Траян скаланаў навакольле магутным храпам, i навакольныя конiкi трашчалi напаўсiлы, а то й зусiм замiралi, калi камбайнэр чухаў нос i ўсчынаў храпцi ўжо на зусiм жудлiвых абэртонах. "Ну i храпе", - падумаў Iван, пералез цераз тын i, прайшоўшыся па жорсткiм iржышчы, выйшаў на гатаўскую дарогу. Ён i сам ня мог уцямiць, што яго прывяло сюды, на гэтую затканую туманом праселiцу, i толькi прыслухаўшыся да бiцьця ўласнага сэрца, якое трапятала ў прадчуваньнi сустрэчы зь дзяўчынай, зразумеў, што гэта яно, сэрца, не давала нагам спакою.

- Сьпiць з дарогi, - прамовiў ён уголас, згадаўшы, што Люську Халiмонаву прывёз на матацыкле Сашка Собалеў, а другая гатаўка, Манька Цыкiна, прыехала ў клюб на вэласыпедзе.

Пасьмiхнуўшыся сваiм думкам, Iван пастаяў з паўгадзiны, паўздыхаў, прагна ўглядаючыся ў канец дарогi, дый пацёгся назад у клюб, апусьцiўшы голаў i з дакорам мармычучы сабе пад нос iмя ленiнградзкай прыгажунi.

Ён iшоў па Карпачышыным агародзе, калi суладзьдзе вечаровых зыкаў парушыў гучны строкат. Намагаючыся ўгледзець, хто гэта там едзе па прасёлку, Iван узьлез на сьцiрту саломы, потым, наступiўшы на соннага Траяна, пабег да камбайну i ўжо адтуль, зь верхавiны сьлiзкага ад вечаровай расы бункера, убачыў, як матацыкл скацiўся з гары, як падкацiў да клюбу, i ў кволым сьвятле адзiнага на ўсю вёску вулiчнага лiхтара, угледзеў знаёмую постаць.

... Пецька Бадуноў устаўляў у кiнапраектар чацьвертую частку, калi дарэшты закаханы Iван уляцеў у кiнабудку.

- Як назва? - запытаўся ён задыханым голасам, i Пецька, не адрываючы вачэй ад стужкi, адказаў:

- "Анёл у цюбецейцы".

У промнi праектара плыў тытунёвы туман, а на экране тузiн усходнiх кабет бегалi адна за адной пад музыку папулярнай песьнi "Ты куда, Одиссей?"

- Таварышы! Пакiньце палiць! - крыкнула зь першых радоў Мандрычыха, i новая порцыя дыму турбулентна замiтусiлася ў промнi.

Адчуваньне таго, што Маша недзе тут, у залi, прыемным сьвербам адбiвалася пад сэрцам. Iван пачухаў грудзiну, зiрнуў на Юрку, якi па-ранейшаму круцiў корбу, рашуча падышоў да стала. Рукi Iванавы прагнулi работы. Ён адцiснуў Юрку ўбок, паклаў руку на корбу i, пераможна крэкнуўшы, з шалёным натхненьнем стаў перамотваць стужку.

З адчыненых дзьвярэй вырываўся на начны прастор голас Валерыя Абадзiнскага. Песьня, якую сьпяваў Валеры, называлася "Что-то случилось". Пасярэдзiне залi кружылiся пары: бiблiятэкарка Забаронька з настаўнiцай Кнiповiч ды дзьве малалеткi з Зарэчанскай вулiцы. Астатнiя дзяўчаты сядзелi ўздоўж сьцен, зачаравана глядзелi на модныя туфлi настаўнiцы i, таемна блiскаючы бялкамi вачэй, аб нечым горача шапталiся. Юрка Бадуноў быў адзiным хлопцам, якi сядзеў у залi. Кружэлкi з запiсамi Абадзiнскага зайгралi настолькi, што сьпявак у двух месцах пачынаў заiкацца, i Юрка, седзячы ля радыёлы, мусiў няўлоўным рухам перасоўваць iголку.

Хлопцы гуртавалiся на ганку. Усе яны - ад малога Толiка Манькiна да боўдзiлы Васькi Бохана - зацята палiлi папяросы, жартам валтузiлiся i казелiлi вочы на дзевак, што сядзелi з залi. Васька Бохан, двухмэтровы дурыла, якi прыйшоў на танцы ў пацёхканым камбiнэзоне, стаяў у дзьвярной пройме i не выпускаў дзяўчат з клюбу нават па пiльнай патрэбе.

- Нiнка, хто гэта табе нос падзер? - крыкнуў Васька Бохан бiблiятэкарцы Забароньцы, калi Валеры Абадзiнскi чарговым разам заiкнуўся.

- Хто трэба, той i падзер, - азвалася бiблiятэкарка i, прыкрыўшы нос рукою, пасунулася разам з настаўнiцай да выхаду.

- "Ты куда-а, Алексей?" - засьпяваў Васька Бохан, блытаючы Адысея з Аляксеем, паспрабаваў ухапiць Забароньку за кофту, але тая, вырваўшыся, стукнула Бохана кулаком па хрыбцiне.

Ад таго кухталя ўнутры ў Васькi штосьцi бразнула, з вуснаў выпала папяросiна, i ўсе, хто стаяў на ганку, спалохана паглядзелi на небараку. Той вiнавата вылаяўся, падняў з-пад ног недакурак i ў наступнае iмгненьне ўжо запiхваў у залю дзьвюх малалетак з Зарэчанскай вулiцы, якiя таксама хацелi выйсьцi на падворак.

Седзячы на прыступках, Iван палiў папяросу, скоса зазiраў у залю i сьцiшаным голасам распавядаў вясковай дзятве зьмест кiнафiльму "Фантамас супраць Скотлянд-ярду". Пачуўшы бразгат у боханаўскiм нутры, ён перарваў аповед, паглядзеў на Бохана, i дзятва зь нецярплiвасьцю тузанула яго за рукаво:

- Ну, што далей?

Iван пачухаў патылiцу, згадваючы, што там было далей, але ў гэты момант ля могiлак чхнуў матацыкл i ўсе гамузам усхапiлiся на ногi. Бледнае сьвятло фары кранулася навакольных дрэваў, высьветлiла бiблiятэкарку Забароньку, якая, здушана войкнуўшы, зьбегла з дарогi, i неўзабаве да клюбных прыступак падкацiлi на прапыленым "Каўроўцы" Юрка Гуль з Лёшкам Мандрыкам.

Юрка зь Лёшкам толькi месяц таму вярнулiся з калёнii i цяпер "абмывалi" свабоду, езьдзячы штовечару ў азярышчанскi рэстаран. У адрозьненьне ад Лёшкi, якi рабаваў шапiкi, Юрка патрапiў за краты, пабiўшыся на танцах з двума вiцебскiмi студэнтамi.

Заглушыўшы "Каўровец", Юрка першым зьлез з матацыкла, зьняў з галавы танкiсцкi шлем i, выхапiўшы з рота ў Толiка Манькiна папяросу i ўпiхнуўшы ў свой, накiраваўся ў клюб.

- Ну, хто тут сёньня ёсьць? - запытаўся Юрка Гуль, стукаючы кулаком па далонi, а Лёшка Мандрык, якi iшоў сьледам, спатыкнуўся на прыступках i павалiўся на ганак.

Лёшку паднялi, абабiлi ад пылу нагавiцы.Увайшоўшы ў залю, Лёшка з iкаўкай у голасе запытаў: