Пастушыная гiсторыя пра Дафнiса i Хлою (на белорусском языке)

26

Так прамiнула для iх ноч, i надышоў дзень, яшчэ страшнейшы, чым ноч. Дафнiсавы казлы i козы на рагах мелi плюшч з гронкамi ягад, а Хлоiны бараны i авечкi завылi, як ваўкi. Саму ж яе ўбачылi ў вянку з хваёвых галiнак. I на моры самiм дзеелася шмат незвычайнага. Калi яны паспрабавалi выцягнуць якары, тыя заселi ў глыбiнi; калi метымнейцы бралiся за вёслы, тыя ламалiся; дэльфiны, выскокваючы ўгару з мора, бiлi хвастамi караблi i расслаблялi iх змацаваннi. Са стромай скалы на мысе быў чуваць голас сiрынгi, але ён не цешыў, як звычайна голас дуды, а кожнага, хто слухаў, палохаў, як ваенная труба. Устрывожаныя, кiнулiся яны па зброю i крычалi: "Ворагi", хоць iх не бачылi, так што малiлi яны, каб хутчэй зноў ноч прыйшла, нiбы з ёю будуць мець перамiр'е. Кожны, хто разумна разважае, зразумеў, што гэтыя прывiды i гукi ад Пана, якi за нешта гневаецца на мараплаўцаў. Але яны не маглi разгадаць прычыны - яны ж не абрабавалi нiводнага Панавага свяцiлiшча, - пакуль апоўднi ваяводу не агарнуў, не без волi багоў, сон, i, з'явiўшыся яму ў сне, Пан вось што сказаў:

27

"О сама злачынныя i сама бязбожныя з людзей, як маглi вы, звар'яцелыя, адважыцца на гэта? Напоўнiлi вайною ваколiцы, што любыя мне, пагналi статкi кароў, коз, авечак, што пад маёю апекаю, адарвалi ад алтароў дзяўчыну, з якое Эрас хоча стварыць мiф кахання; i не пасаромелiся вы нiмфаў, што глядзелi на вас, нi Пана, мяне. Таму не ўбачыце вы Метымны, пакуль плывяце з такою здабычаю, i не ўцячы вам ад гэтай сiрынгi, якая наганяе на вас жах; я патаплю вас, аддам на корм рыбам, калi вы як мага хутчэй не аддадзiце Хлою нiмфам i Хлоiны чароды, яе коз i авечак. Устань жа i высадзi дзяўчыну з усiм тым, што я табе сказаў. I я сам цябе ў плаваннi правяду, а ёй дарогу дадому пакажу".

28

Вельмi ўстрывожаны Брыаксiс (так звалi ваяводу) ускочыў з ложа i, склiкаўшы начальнiкаў караблёў, загадаў як мага хутчэй знайсцi сярод палонных Хлою. Яны хутка яе знайшлi i яму на вочы прывялi: яна ж сядзела ў вянку з хваёвых галiнак.

Убачыўшы яе якраз такой, як яна выглядала ў сне, ён сам адвозiць яе на сваiм галоўным караблi да берага. I як толькi яна ступiла на зямлю, зноў са скалы пачуўся голас сiрынгi, але ўжо не ваенны, не грозны, а пастухоўскi, нiбы на пашу авечак гоняць. I авечкi зараз жа збеглi з караблёў па сходцах, не коўзаючыся на сваiх раздвоеных капытках, а яшчэ адважней збеглi козы, бо iм у звычку лазiць па скалах.

29

Яны сталi ў кола, акружыўшы Хлою, нiбы хор, скакалi i бляялi, як быццам яны радавалiся; а козы, авечкi, каровы iншых пастухоў аставалiся на сваiх месцах усярэдзiне карабля, як бы голас сiрынгi i не клiкаў iх. Пакуль усе ў здзiўленнi ўслаўлялi Пана, на сушы i на моры адбылiся яшчэ дзiўнейшыя праявы. Караблi раней, чым метымнейцы паднялi якары, паплылi, карабель жа ваяводы вёў дэльфiн, якi ўсё выскокваў з вады. А коз i авечак вёў найсаладзейшы голас сiрынгi, але таго, хто iграў, нiдзе не было вiдаць; так што авечкi i козы, iдучы ўперад, заадно пасвiлiся, радуючыся песнi.

30

Быў, бадай, час другой пашы, калi Дафнiс з высокай вартоўнi ўбачыў статкi i Хлою; моцна ўскрыкнуўшы: "О нiмфы i Пан!", пабег ён унiз на раўнiну i абняў Хлою; i тут жа асунуўся, страцiўшы прытомнасць. Ледзь ачуняў ён ад Хлоiных пацалункаў i абдымкаў, якiмi яна яго сагравала, тады падышоў да знаёмага бука i, сеўшы пад iм, пачаў распытвацца ў Хлоi, як яна змагла ўцячы ад гэтулькiх ворагаў. Яна яму ўсё расказала: пра плюшч на козах, пра выццё авечак, пра хваёвыя галiнкi, што паявiлiся ў яе на галаве, пра агонь на сушы, шум на моры, пра дваякiя галасы сiрынгi - ваенны i мiрны, пра жахлiвую ноч i пра тое, як ёй музыка паказала дарогу, якое яна не ведала. Тут Дафнiс зразумеў i сон, спасланы на яго нiмфамi, i Панаву дапамогу, i сам расказаў усё, што бачыў, усё, што чуў, i як яму нiмфы, калi ён ужо збiраўся памерцi, жыццё ўратавалi. Пасля ён паслаў, каб яна прывяла Дрыяса, Ламана i iх сямейнiкаў i прынесла ўсё, што трэба пры ахвяраваннi; а тым часам злавiў найлепшую з коз, прыбраў яе вянком з плюшчу, так, як яны паўсталi перад вачыма ворагаў, узлiў малака мiж яе рагоў i зарэзаў яе ў ахвяру нiмфам, пасля, падвесiўшы, абадраў i прысвяцiў iм шкуру.

31

Як толькi прыйшла ўжо Хлоя са сваiмi, ён распалiў агонь i, частку мяса зварыўшы, а другую - спёкшы, першыя кавалачкi прынёс у ахвяру нiмфам, узлiў iм кубак маладога вiна, а пасля, зрабiўшы з зялёнага лiсця ложа, зазнаў слодычы ў пiтве i гульнях, заадно паглядваючы на статкi, каб i воўк не напаў i не зрабiў таго, што мелiся зрабiць ворагi. Спявалi ў гонар нiмфаў нямала песняў, складзеных даўнейшымi пастухамi.

Калi ж надышла ноч, яны ляглi спаць там жа, на полi, а на другi дзень згадалi Пана i, прыбраўшы вянкамi з хваёвых галiнак важака казiнай чарады, павялi яго да хвойкi; тут, узлiўшы вiна, уславiўшы бога, зарэзалi таго казла, падвесiлi i знялi шкуру. Мяса, спёкшы i зварыўшы, яны паклалi непадалёк на лузе на лiсцi; шкуру ж разам з рагамi прымацавалi да хвойкi каля статуi пастушыны дар пастушынаму богу. Яшчэ прынеслi яму ў ахвяру мяса i ўзлiлi з большага кубка вiна. Хлоя спявала, а Дафнiс iграў на сiрынзе.

32

Пасля яны ляглi i пачалi баляваць; выпадкова падышоў да iх валапас Фiлет, якi якраз прынёс Пану некалькi вянкоў i вiнаградных гронак яшчэ на лазе з лiсцем. З iм iшоў яго найменшы сын Тытыр, хлопчык з залацiстымi валасамi, сiнявокi, беленькi i жвавенькi: iдучы, ён лёгка падскокваў, як казлянятка. Усе паднялiся, дапамаглi прыбраць вянкамi Пана i павесiлi гронкi на голле хвойкi; тады запрасiлi Фiлета прылегчы побач з сабою для балявання.

I як гэта водзiцца ў старых людзей, калi яны трошкi падпiлi, пачалi доўга расказваць адзiн аднаму: як яны пасвiлi, калi маладыя былi, як iм удавалася ўратавацца ад шмат якiх разбойнiцкiх нападаў. Адзiн хвалiўся, што забiў ваўка, другi, што iгрою на сiрынзе толькi Пану ўступае, - то быў Фiлет, якi пахваляўся гэтым.

33

I вось Дафнiс i Хлоя пачалi яго настойлiва прасiць, каб ён i з iмi падзялiўся сваiм умельствам i пайграў на сiрынзе на свяце бога, якi i сам вяселiцца сiрынгаю. Фiлет паабяцаў, хоць паскардзiўся на старасць, - не той ужо дых, i ўзяў Дафнiсаву сiрынгу. Але яна была замалою для яго вялiкага майстэрства, бо зроблена была на вусны хлопчыка. Тады ён паслаў Тытыра па сваю сiрынгу, бо яго падвор'е было адсюль толькi стадыяў за дзесяць. I вось хлопчык, скiнуўшы плашч, голы пусцiўся бегчы, як алянятка; а Ламан паабяцаў iм расказаць пра сiрынгу паданне, якое прапяяў яму адзiн сiцылiйскi казапас, атрымаўшы ва ўзнагароду казла i сiрынгу.