Пастушыная гiсторыя пра Дафнiса i Хлою (на белорусском языке)

3

I вось вайна мiж метымнейцамi i мiтыленцамi як неспадзявана пачалася, так i закончылася.

Надышла зiма, i была яна для Дафнiса i Хлоi больш гаротлiвая, чым вайна; бо раптоўна выпаў глыбокi снег, усе дарогi адцяў, а ўсiх сялян у хаты загнаў. Бурна спадалi з гор патокi i скоўвалiся ў далiне лёдам; дрэвы, пацяжэўшы, панiклi; уся зямля схавалася пад снегам, выступаючы дзе-небудзь ля крынiц i рэчак. Нiхто не гнаў статка на пашу, нi сам не выходзiў за дзверы, а як запявалi пеўнi, раскладалi вялiкi агонь, i адны пачыналi прасцi лён, другiя круцiць казiную воўну, трэцiя - рабiць сiлы на птушак. Тады ўжо была турбота быдлу ў яслi мякiны падкiнуць, козам i авечкам у стойлы - галiнак з лiсцем, свiнням у свiнушнiкi - жалудоў ды букавых арэшкаў.

4

Пры гэтым вымушаным сядзеннi ў хаце ўсе iншыя земляробы i пастухi былi рады, што хоць на кароткi час iм не трэба нiчога рабiць i яны могуць спакойна паснедаць i доўга паспаць; так што зiма iм здавалася мiлейшаю, чым лета i восень i нават чым вясна. А Хлоя i Дафнiс, успамiнаючы мiнулыя ўцехi: як яны цалавалiся, як абдымалiся, як разам спажывалi сваю яду - сумавалi i не спалi начамi i чакалi вясновай пары як новага нараджэння пасля смерцi. Iх сум агортваў, калi iм траплялася ў рукi пастухова торба, з якой яны елi, або калi яны бачылi даёнку, з якой яны разам пiлi, або нядбала кiнутую сiрынгу, якая была дарункам кахання.

Таму яны малiлi нiмфаў i Пана збавiць iх ад гэтых пакут i нарэшце зноў паказаць iм i iх статкам сонца; молячыся, яны шукалi рады, як iм адно з адным убачыцца. Хлоя ж зусiм нiчога не магла тут нi зрабiць, нi прыдумаць: з ёю ўвесь час была яе названая мацi, вучыла яе часаць воўну, круцiць верацёны ды ўсё нагадвала пра вяселле; а Дафнiс быў вольны i больш здатны на выдумкi, чым дзяўчына, таму i знайшоў спосаб, як убачыць Хлою.

5

Перад Дрыясавай хатаю, пры ўваходзе на панадворак, раслi два вялiкiя мiрты i плюшч. Мiрты стаялi побач, а пасярод iх - плюшч, так што ён раскiдваў, як вiнаградная лаза, свае парасткi на абодва бакi i сваiм пераплеценым лiсцем нiбы ўтвараў пячору; i шмат буйных ягад, як вiнаградныя гронкi, звiсала з галiнак. Там збiралася шмат зiмовага птаства, якому не ставала ў полi спажывы: шмат чорных i шэрых драздоў, туркавак, шпакоў i розных iншых птушак, ласых на плюшчовыя ягады. Удаючы, што збiраецца паляваць на гэтых птушак, i падаўся з хаты Дафнiс, напоўнiўшы сваю пастуховую торбу мядовымi коржыкамi, а каб больш далi веры, узяў з сабою птушыны клей, сiлкi. Дарогi было ад сiлы стадыяў дзесяць; але снег яшчэ не растаў i шмат даў яму клопату; але для кахання сапраўды ўсё не бяда - нi агонь, нi вада, нi нават скiфскi снег.

6

Дабегшы пад Дрыясаву хату i абтросшы ногi ад снегу, ён расставiў сiлкi i намазаў доўгiя галiнкi клеем: тады прысеў, чакаючы птушак i Хлою. Птушкi зляцелiся вялiкiмi чародамi, i шмат iх злавiлася, так што нямала яму было работы, iх збiраючы, забiваючы i аскубаючы пер'е. Але з жылля нiхто не выходзiў, нi гаспадар, нi жонка, нi свойская птушка - усе аставалiся пры агнi ўсярэдзiне замкнуўшыся; так што Дафнiс зусiм разгубiўся, быццам злавесныя птушкi яго сюды прывялi; i надумаўся ён прывесцi якую прычапку, каб адчынiць дзверы, i пачаў перабiраць, што ж такое сказаць, каб больш верагодным здалося. "Я прыйшоў агню ўзяць". - "А хiба няма суседзяў за стадый ад цябе?" - "Я прыйшоў хлеба пазычыць". - "Але ж у цябе торба поўная яды". - "Мне трэба вiна". - "Але толькi ўчора цi заўчора збiраў вiнаград". - "За мною гнаўся воўк". - "А дзе ж воўчыя сляды?" - "Прыйшоў я птушак палавiць". - "Чаго ж дадому не iдзеш, калi нешта ўпаляваў". - "Я хачу Хлою ўбачыць". - "Але ж хто прызнаецца ў гэтым бацьку i мацеры дзяўчыны?" Усюды непярэлiўкi. Што нi сказаў бы, выдавала б падазроным. Лепш я памаўчу. Хлою я зноў увесну ўбачу, бо, як мне здаецца, не суджана ўбачыць яе ўзiмку".

Так паразважаўшы, сабраў ён пацiху сваю здабычу i хацеў ужо iсцi; але злiтаваўся над iм Эрас, i вось што адбылося.

7

Дрыясава сям'я сядзела за сталом; мяса было падзелена, хлеб пададзены, вiно разбаўлена ў кратэры. Адзiн з аўчароў, улучыўшы хвiлiну, калi яго нiхто не бачыў, ухапiў кавалак мяса i ўцёк з iм праз дзверы. Разгневаны Дрыяс (а гэта была якраз яго доля) схапiў кiя i сам, як сабака, пагнаўся ўслед. Гонячыся за iм, ён апынуўся каля плюшча i ўбачыў Дафнiса, якi, узвалiўшы сваю здабычу на плечы, якраз збiраўся ўцячы. Тут жа забыўшыся пра мяса i пра сабаку, стары голасна ўсклiкнуў: "Здароў, сынок!", абняў, пацалаваў яго i, узяўшы за руку, павёў у хату.

Убачыўшы адно аднаго, Дафнiс i Хлоя ледзь не асунулiся долу; але авалодалi сабою i ўтрымалiся на нагах, прывiталiся, пацалавалiся; i ў гэтым як быццам бы апору сабе знайшлi, каб не ўпасцi.

8

Атрымаўшы насуперак спадзяванню i пацалунак, i спатканне з Хлояю, Дафнiс падсеў блiжэй да агню; зняўшы з плячэй, паклаў на стол туркавак i драздоў i расказаў, як ён, калi яму надакучыла сядзець у хаце, пайшоў на паляванне i як ён налавiў птушак - адных сiлкамi, другiх клеем, калi яны ласавалiся ягадамi мiртаў i плюшча. Усе пахвалiлi яго руплiвасць i запрасiлi адведаць з таго, што не паспеў ухапiць сабака. А Хлоi сказалi налiць вiна. I яна радасна падала ўсiм, а Дафнiсу пасля ўсiх; яна ўдавала, што гневаецца на яго, чаму ён, прыйшоўшы, хацеў уцячы, не пабачыўшы яе. Але ўсё ж яна прыгубiла, перш чым яму паднесцi, i толькi ўжо тады падала. А ён, хоць яго i даймала смага, пiў паволi, каб праз гэтую павольнасць падоўжыць асалоду.

9

Хутка стол апусцеў ад хлеба i мяса. Але яны аставалiся яшчэ сядзець, распытваючы пра Мiрталу i Ламана, называлi iх шчаслiвымi, бо доля паслала iм такую падпору на старасць. I ён быў рад пахвалам, iх жа чула Хлоя; калi ж яго папрасiлi астацца, бо назаўтра яны хочуць прынесцi ахвяру Дыянiсу, ён з радасцi ледзь не схiлiўся ў паклоне перад iмi замест Дыянiса. Тут жа выняў з пастуховай торбы шмат мядовых коржыкаў i злоўленых птушак, якiх i прыгатавалi на вячэру. Другi раз паставiлi кратэр з вiном i другi раз агонь распалiлi. Хутка надышла ноч, зноў пайшло другое банкетаванне, пасля якога расказвалi розныя паданнi, спявалi песнi, пакуль нарэшце не разышлiся спаць - Хлоя са сваёю мацi, Дрыяс з Дафнiсам. Хлоя не мела iншае радасцi, апроч тае, што заўтра зноў убачыць Дафнiса, а Дафнiс радаваўся сцiплай уцесе: уважаў за радасць тое, што ляжаў з Хлоiным бацькам; так што ён абдымаў таго i не раз цалаваў, мроячы ў дрымоце, што робiць усё гэта з Хлояй.