Czaty

Adam Mickiewicz

Czaty

(Ballada ukraińska)

pojrzał — dziś: spojrzał.

wylot (daw.) — rękaw kontusza (staropolskiego wierzchniego stroju męskiego) rozcięty po wewnętrznej stronie.

torba borsucza — torba myśliwska wykonana ze skóry np. borsuka.

jańczarka — strzelba o długiej lufie i krótkiej zakrzywionej kolbie używana przez janczarów (żołnierzy dawnej piechoty tureckiej).

hajduk — na dworach magnackich nazywano tak służących, lokai ubranych w strój węgierski.

strzelba gwintówka — strzelba z lufą gwintowaną wewnątrz, co nadaje pociskowi ruch wirowy, zapewniając mu stabilniejszy lot i lepszą celność.

szpaler — rząd drzew lub krzewów, odpowiednio ciętych, tworzących aleję ogrodową.

darń — gęsty splot roślin na powierzchni ziemi lub na wodzie.

bielizna (daw.) — biała suknia (zwykle zakładana na noc do snu lub pod wierzchnie, barwne i ozdobne szaty).

trzos — w dawnej Polsce pas z kieszeniami na pieniądze.

przedać — dziś: sprzedać.

biegę — bieżę, biegnę.

odcięli zębami i przybili stemplami — proch, kule lub śrut, materiały służące do nabijania dawnych strzelb, zakręcane były w papierowe patrony, których końce należało odciąć (a w pośpiechu odgryźć), by wsypać do lufy ich zawartość, którą następnie ubijano w lufie za pomocą długiego pręta, stempla (zw. także z niem. sztenflem).

grankulki — drobne kulki, większe od najgrubszego śrutu.

półkurcze — część kurka w strzelbach skałkowych, przytrzymująca krzesiwo, z którego iskra dobyta uderzeniem kurka zapalała proch na panewce i powodowała wystrzał.