Кветкi самотнай князёwны (на белорусском языке)

...Цётка Людвiка аказалася дзябёлай адзiнокай жанчынай, якая жыла ў цеснай аднапакаёвай кватэры. Яна запрасiла Анатоля з Галяй у вузкую кухню i, ледзь прасоўваючыся памiж ракавiнай, халадзiльнiкам i кухонным сталом, на ўсе лады расхвальвала Анатоля, войкала, завiхалася, збiраючы на стол. Анатоль запалiў, выпусцiўшы клубок сiвога дыму цётцы ў спiну.

- Хоць мужчынам запахла! - закрактала цётка Людвiка. - Люблю дым...

Галя ж напружана назiрала, як на канцы цыгарэты нагарае слупок попелу, i разважала, куды яго дзене Анатоль. Той павольна скiнуў яго на падлогу.

- Зноў, як бацька! - незадаволена шапнула яму Галя.

Анатоль строга глянуў на яе i пачаў есцi бульбу з салам. Цётка Людвiка прымасцiлася побач.

- А вы не будзеце снедаць з намi? - пацiкавiлася Галя.

- Я на дыеце, - паскардзiлася тая. - Сэрца балiць, нельга тлушчу ўжываць, малачко вось п'ю...

З'еўшы скварку, Анатоль зноў салодка зацягнуўся цыгарэтай.

- Ты паеш спачатку, а потым палi! - заўважыла Галя.

- Ты лепш раскажы, хто твае бацькi! - сказала цётка Людвiка. - Не хачу, каб наш Толечка трапiў у дрэнныя рукi!

- У мяне добрыя бацькi, - адказала Галя. - Калгаснiкi... А я - будучы бiблiятэкар.

- Ай! - аж ускочыла цётка. - Дык бiблiятэкары ж у выхадныя працуюць! А хто ж Толiчка накормiць?

- Зранку нагатую...

Цётка Людвiка падцiснула вусны i пачала прыбiраць са стала. Анатоль незнарок выпусцiў дым проста ў твар Галi.

- Фу! Надымiў! - паднялася тая з месца. - Пойдзем лепш у другi пакойчык, пагаворым...

- Ты глянь на яе! - пiснула цётка Людвiка, аж вусны яе затрэслiся. - Якая праява! Дым ёй замiнае!

I яна, цяжка дыхаючы, апусцiлася на крэсла. Анатоль хуценька паднёс ёй вады.

- Бр-р-р! - напiўшыся, выцiрала вусны тая. - Толiчак, не спадабалася мне твая паненка... У-ф-ф! Сэрца забалела... Не прыеду на тваё вяселле...

- Цётка Людвiка!.. - Анатоль паклаў ёй на плячо сваю руку. - Цётка Людвiка!..

- У-ф-ф! - уздыхнула яна. - Не, не прыеду, Толiчак!..

- Нам час iсцi ўжо, - маркотна вымавiў ён, сцiснуўшы цётчыну руку. Прабачце, калi што не так...

I кiнуў Галi, каб iшла на выхад. Сам рушыў за ёю.

- Толiчак! - усхапiлася цётка Людвiка i заспяшалася за iм, трымаючыся рукою за сэрца. - Прыязджай, прыязджай! Адзiн...

Той моўчкi кiўнуў на развiтанне. Ужо ў пад'ездзе накiнуўся на Галю:

- Чаму перад маiмi родзiчамi паводзiш сябе так, га?

- А што, я хiба ведала, што яна такая нелюдзiмая? - абурылася Галя. - Што я такога дрэннага сказала ёй? Выйсцi ў другi пакой - гэта абраза?

- Яна любiць мяне, а ты "надымiў", "пайшлi ад яго ў другi пакой"! Быццам грэбуеш мною!

- А што, я павiнна балдзець, як твая цётка, ад дыму тваiх цыгарэт? Можа, ты стукнеш яшчэ, дык мне i малiцца на цябе трэба будзе?

- Маўчы, калi сабралася замуж! Раней трэба было думаць, а цяпер кола закруцiлася - дарогi назад няма! - крыкнуў на яе Анатоль.

...Слонiм. Тутэйшы ансамбль Мiхаiла Клеафанса Агiнскага, брата вядомага музыканта... Iрэна правяла далонню па сцяне старога будынка, прытулiлася шчакою да халоднага каменя. Глянула ўверх - над ёй бяздоннае блакiтнае неба.

- Я хачу застацца тут, - прашаптала яна Аленцы. - Памерцi, каб нiколi не вяртацца ў горад, дзе ўсё напамiнае Янку i бацьку.

Яна пазiрала на Сцяпана, хоць была да яго абыякавая. Хлопец здаваўся працавiтым, але ўвесь час у паходзе маўчаў: не спрачаўся, нiчога не расказваў, нiкога не крыўдзiў i нi за каго не заступаўся...

- А можа, вось за такога i трэба выходзiць замуж? - разважала ўслых Iрэна. - На дзяўчат не звяртае ўвагi, значыць, жонцы здраджваць не будзе.

- Не кiдайся ў крайнасцi! - папярэдзiла яе Аленка.

- А што, ён цiхi, спакойны, - зазначыла Iрэна. - Я навучу яго сексу, i ён будзе ўдзячны мне за гэта, i нiколi яго не пацягне да другой, бо з другою яму не будзе так, як са мною. Я - суперзорка, так сказаў Янка.

- Выкiнь з галавы Янку i Сцяпана! - строга сказала Аленка. - Пайшлi, трэба яшчэ ў былым Слонiмскiм манастыры пабываць. А потым - у Жыровiчах, там жыве мая бабулька, там - мой любiмы манастыр...

- Хутчэй на аўтобус! - паклiкаў усiх Мiкола. - Да Жыровiч iдзе!

Галя памкнулася была iсцi за ўсiмi, але Анатоль пацягнуў яе за рукаў штармоўкi.

- Стойце! Усе назад! Тут некалькi кiламетраў, а прыгажосць якая! Пойдзем пехам...

- Iсцi да такога месца адна асалода! - падтрымала Аленка. - Анатоль праўду кажа: раней паломнiкi да святых месцаў пешшу хадзiлi.

...З левага боку вiднеўся на ўзгорку зялёны лес. Жоўтае поле пшанiцы звiнела налiтымi каласамi. Босыя ногi падарожнiкаў ступалi ў гарачы пясок, як у муку, пакiдаючы глыбокiя сляды. Па дарозе амаль не было транспарту.

- Некалi землi гэтыя належалi праваслаўнаму вяльможу, падскарбiю Аляксандру Солтану. Было гэта ў 1470 годзе, пры Вялiкiм Княстве Лiтоўскiм, пачаў аповяд Антось. - Пастухi пасвiлi статак i ўбачылi яркае святло, якое лiлося праз галiны дзiкай грушы, пад якою працякаў ручай. Падышлi i ўбачылi на дрэве iкону. Невялiчкую, з далоньку, iкону Божай Мацi. Прынеслi Солтану, але ён схаваў яе ў скрыню, а калi прыйшлi да яго госцi, то хацеў пахвалiцца, палез - а яе там няма! Праз нейкi час пастухi знайшлi iкону на той самай грушы. Тады Солтан пабудаваў храм у гонар з'яўлення цудатворнай iконы. Ля храма з'явiлася вёска Жыровiчы. Землi тут былi добрыя, "тлустыя", казалi. Каля дзесяцi гадоў знаходзiлася iкона ў храме, але ўзнiк пажар, i драўляны храм згарэў. Нiхто на папялiшчы не знайшоў iконы. Прайшоў час, i сялянскiя дзецi, якiя iшлi са школы, заўважылi на гары, дзе раней стаяў храм: сядзiць на каменi ў прамянiстым святле незвычайнай прыгажосцi панi i трымае ў руках iкону тую. Дзецi пабеглi па настаўнiка, а калi вярнулiся - на каменi гарэла свечка i ляжала тая самая iкона. Цяпер той камень знаходзiцца ў адной з цэркваў Жыровiцкага манастыра. Там i цудатворная iкона. Цудадзейнае тое месца - бываеш там, i цягне зноў i зноў...

Мiкола са здзiўленнем пазiраў на сябра.

- Ты быў там?

- Некалькi разоў, - усмiхнуўся Антось. - Заўсёды перад экзаменамi, i вочы лячыў, ваду браў у цудатворнай крынiцы. Мне Аленка параiла.

- А мне здаецца, што гэта казка, - сказаў Мiкола i павярнуўся да Сцяпана. - А як ты думаеш?

Той пацiснуў плячыма. "Чаму ён нiколi не выказвае сваiх поглядаў? падумала Iрэна. - "Хто мудры - той заўсёды маўчыць"? Цi "Маўчыць той, каму няма чаго сказаць, бо галава пустая"? Загадкавы хлопец. А загадкавае прыцягвае".