Учебник белорусского языка

Ватрушка — ватрушка.

Пячэнне — печенье.

Колькі каш т уюць пачак чаю і 100 грамаў кавы? — Сколько стоят пачка чаю и 100 граммов кофе?

Кавярня — кофейня, кафе.

Цукар — сахар.

Цукеркі — конфеты.

Ласункі — сладости.

Воцат — уксус.

Дрожджы. — дрожжи.

Да вострых прыпраў належаць: карыца, перац (чырвоны, чорны, духмяны), гваздзіка, каляндра, гарчыца. — К острым пряностям относятся: корица, перец (красный, черный, душистый), гвоздика, кориандр, горчица.

Папрыка — паприка, красный стручковый перец

Вяндлі на — ветчина, копчености

Вэнджаная шынка — копченый окорок

Зважце, калі ласка, вось гэта колца каўбасы (кілбасы) — Взвесьте, пожалуйста, вот это колечко колбасы

Рыба сыравэнджаная, гарачага вэнджання — рыба сырокопченая, горячего копчения

Вага — весы

Шал і — рычажные весы

3 сардзін і шпротаў можна прыгатаваць смачныя бутэрброды, асабліва калі іх аздобіць скрылікамі лімона, прыпарушыць зелянінай — Из сардин и шпрот можно приготовить вкусные бутерароды, особенно если их украсить ломтиками лимона, присыпать зеленью

Сметанковае масла — сливочное масло

Сыр галандскі, мінскі, пашахонскі, дыетычны, хатні, адыгейскі стэпавы, кастрамскі, расійскі, сялянскі — Сыр голландский, минский, пошехонский, диетический, домашний, адыгейский, степной, костромской, российский, крестьянскии

Гарэлка — водка

Вінна-гарэлачны магазін — винно-водочный магазин

Шынок — шинок, трактир, кабак

Яблыкі антонаўка, каштэль, штрыфель, пуцінк а (пуціука), малінаўка, белы наліў — Яблоки антоновка, каштель, штрейфлинг, путинка, малиновка, белый налив

Адзін спелы (зялёны) яблык — одно зрелое (зеленое) яблоко

Кісла-салодкі — кисло сладкий

Гатунак — сорт, категория товара по качеству, разновидность товара

Сорт — разновидность какого либо культурного растения, реже означает то же, что и гатунак

Агародніна (гародніна) капуста, морква, бручка, буракі, цыбуля, рэпа, агуркі (гуркі), гарбузы, памідоры, кавуны — Овощи капуста, морковь, брюква, свекча, лук, репа, огурцы, тыква, помидоры, арбузы

Садавіна: вішні, чарэшні,яблыкі, лімоны, мандарыны, апельсіны, сл івы — Фрукты вишня, черешня, яблоки, лимоны, мандарины, апельсины, сливы

Ягады суніцы, маліна, чарніцы, брусніцы, ажыны, буякі, парэчкі, журавіны, трускалкі (клубшцы) — Ягоды: земляника, малина, черника, брусника, ежевика, голубика, смородина, клюква, клубника.

Чырвоныя, чорныя парэчкі — красная, черная смородина.

Грыбы: смаржок, страчок, гаварушка, апенька, лісічка, падбярозавік (бабка), падасінавік (асавік), баравік (белы грыб), св інуха, сыраежка, мухамор, зялёнка, радоўка. — Грибы: сморчок, строчок, говорушка, опёнок, лисичка, подберезовик, подосиновик, боровик (белый гриб), свинушка, сыроежка, мухомор, зеленка, рядовка.

ТЕКСТ

(Отрывок из рассказа)

Здаецца, сам свет гатовіўся як можна лепш сустрэць калядны вечар.

Было ціха. Над белай зямлёй зві сл і бясформенныя сівыя хмары. Лес перастаў хістацца, маўчаў, закрыўшыся белым інеем, усё роў на як узлажыў к святу чыстую кашулю. А стройныя елкі падымалі свае галовы высока над другімі дрэвамі, і вырысоўваліся ў небе іх вяршыні, як крыжыкі, як вежы цэркваў.

За дзень перад куццёю лясні к Тарас яшчэ досвіту ехаў гасцінцам у горад Н. Кожны год даводзілася яму ездзіць перад калядамі ў замак. Гэта язда падабалася Тарасу:

яго пасылалі, як растаропнага служаку, а ў замку яго зналі ўсе паны і любілі. А самае важнае тое, што Тарас возьме з горада свайго сына, Паўлюка, які апошні год вучыўся ў семінарыі. Паўлюк — гордасць Тараса, прычына людской зайздрасці.

Тарас купіў на дарогу пачак папярос за тры капейкі, каб не так сцішна было аднаму ў полі і каб не вазіцца з курэннем на холадзе. У палукашку ў санях ляжала штук пятнаццаць зайцаў, рыба, сушаныя грыбы. Гэта — гасцінец на куццю замкавым панам ад пана ляснічага.

Тарасава пасада стаяла каля самага лесу, што цягнуўся, як падкова, роўным паўкругам. Тут жа каля хаты цякла рэчка-крыніца. Толькі самыя траскучыя маразы засцілалі яе пялёнкаю лёду.

Цяпер у Тарасавай хаце кіпела работа, — гатовіліся да свята, да каляднага вечара, таго вечара, якога так нецярпліва чакаюць дзеці і які так многа прыносіць радаснага ў шэрае жыццё простага чалавека.

Два старэйшыя Тарасавы сыны — а яны ўжо былі праўдзівыя дзецюкі — уходжваліся на дварэ: загатаўлялі каровам трасянку, секлі і пілавалі дровы. А іх дзядзька, Андрэй, меншы Тарасаў брат, залажыўшы сякеру за пояс, пайшоў трэсці свае кошыкі. Андрэй быў заўзяты рыбак.

А самая важная работа ішла ў хаце. Сягоння Кася раней запаліла ў печы. Белаваты дымок роўна падымаўся ўгару і расплываўся высока ў ціхім марозным паветры. Каля печы стаяў ужо заслон, накрыты чыстым настольнікам. На адным яго канцы стаяла ражка з цестам. Скавароды весела брынчалі па прыпеку, і мяккія, гарачыя аладкі кі даліся, як ігрушы, спрытнаю рукою Касі. Уся лава проці печы была застаўлена міскамі, гарнушкамі, гаршкамі з усякімі прыпасамі для вячэры.

Пачынала змяркацца.

У покуце на сене ўжо важна стаяў гаршчок з куццёю. Мужчыны ўхадзіліся і цяпер мыліся ў ночвах. Дзядзька засеў брыцца. Малыя даўно памыліся, прыбраліся і гатовы былі сесці за стол.

У хаце было ціха. Усе стараліся трымаць сябе як можна прыстойней. Нават гарбуз Міхась трымаўся, як сталы чалавек.

Невялічкая лямпачка, вісячы над сталом, надавала хаце нешта незвычайнае і новае.

Вясёлы вечар! Усе нецярпліва чакалі Тараса і Паўлюка, асабліва Паўлюка. Такі ён быў слаўны хлопец! Дый бачылі яго даўно — паўгода, дзякуй Богу, прайшло ўжо, як Паўлюка не было дома.

(Я. Колас)

каляды — заимствование от латинского Са lеndае [календэ] — название первого дня каждого месяца у римлян

ёлка — в белорусском языке употребляется для названия дерева, новогодняя — елка

куцця — традиционное обрядовое блюдо на Рождество у славян и других народов, каша из перловой крупы

досвіту — диал., лит. досвета — до зари

гасцінец — большак, тракт

даводзіцца — приходиться

падабацца — нравиться

збездрасць — зависть

сцішна — диал жутко, страшно

палукашак — плетеная корзина в телеге, короб, кузов

гасцінец, — подарок

пасада — здесь усадьба

чакаць — ждать, ожидать, дожидаться

шэры — серый

праўдзівы — здесь настоящий

дзяцюк — молодой парень, кавалер

кошыл. — рыбацк корзина

заўзяты — рьяный, ретивый, усердный, завзятый

запаліць у печы — затопить печь

паветра — воздух

заслон — диал, лит услон. — скамейка, скамья (переносная)

настольшк — скатерть

ражка — шайка, деревянный сосуд с рукояткой

прыпек — шесток

спрытны — ловкий, проворный, расторопный

проці —диал, лит супраць, насупраць, однако широко употреб

ляется как часть сложных слов проціалк агольны, процілеглы проціпастаўленне и т д

гарнушак — разг горшочек

покуць — красный угол, почетное место в упу под образами за столом

гаршчок. — мн гаршкі

прыстойны — приличный, пристойный

ухадзіцца — справиться с работой

прыбрацца — красиво одеться, нарядиться, принарядиться

трымаць сябе — держаться, вести себя

дзякуй Богу — слава Богу