Plewy Na Wietrze
Plewy Na Wietrze читать книгу онлайн
Anna Brzezi?ska to w opinii wielu czytelnik?w pierwsza dama polskiej fantastyki. Ju? jej debiutanckie opowiadanie zosta?o nagrodzone Zajdlem, a p??niej by?o tylko lepiej. Jej utwory ciesz? si? nieustaj?c? popularno?ci? w?r?d licznych fan?w. Tak?e ja si? do nich zaliczam, cho? pocz?tki by?y ci??kie. Pierwsz? pozycj? Brzezi?skiej, jak? przeczyta?em, by? „Zb?jecki go?ciniec”, powie?? rozpoczynaj?ca „Sag? o zb?ju Twardok?sku”. Powiem szczerze, ?e po lekturze mia?em mieszane uczucia – stworzony ?wiat i kreacje bohater?w sta?y na wysokim poziomie, ale ca?o?? by?a miejscami trudna do strawienia. Jednak?e nast?pne ksi??ki tej autorki: „?mijowa harfa”, „Opowie?ci z Wil?y?skiej Doliny” czy „Wody g??bokie jak niebo” ca?kowicie przekona?y mnie do talentu i umiej?tno?ci Anny Brzezi?skiej. Gdy dowiedzia?em si?, ?e nied?ugo uka?? si? „Plewy na wietrze” – rozszerzona i poprawiona wersja „Zb?jeckiego go?ci?ca”, bardzo by?em ciekaw, jak je odbior?. Z niewielkimi obawami, ale tak?e z du?ymi oczekiwaniami zabra?em si? za lektur? i… wsi?k?em.
„Plewy na wietrze” nie s? powie?ci? prost? w odbiorze. Autorka nie wprowadza delikatnie czytelnika w realia Krain Wewn?trznego Morza. Nie przedstawia tak?e wcze?niejszych los?w bohater?w. Rozpoczynaj?c lektur? zostajemy rzuceni na g??bok? wod?. Musimy orientowa? si? w sytuacji na podstawie inteligentnie skonstruowanych poszlak, drobnych aluzji i urywkowych uwag dotycz?cych zar?wno historii ?wiata, jak i samych bohater?w. Jest to uk?adanka, kt?r? autorka zaplanowa?a na kilka tom?w, zatem nie nale?y spodziewa? si? wyja?nienia wi?kszo?ci w?tk?w w pierwszej powie?ci z cyklu. Na wiele pyta? nie poznamy odpowiedzi prawdopodobnie a? do samego ko?ca. Dzi?ki temu b?dziemy mogli przez ca?y czas snu? spekulacje i przypuszczenia, kt?re Anna Brzezi?ska z ?atwo?ci? b?dzie obala? lub te? – przeciwnie, potwierdza?. Ju? tylko dla tego elementu warto si?gn?? po „Sag? o zb?ju Twardok?sku”.
Fabule „Plew na wietrze” daleko do liniowo?ci. Liczne w?tki nawzajem si? przeplataj?, zaz?biaj?. Poznajemy losy zb?ja Twardok?ska, zwi?zanego wbrew swej woli z tajemnicz? Szark?; zostajemy wprowadzeni w tajniki gier politycznych pomi?dzy poszczeg?lnymi krajami, ?ledzimy losy Ko?larza i Zarzyczki – ksi???cego rodze?stwa, pr?buj?cego odzyska? ojcowizn?. Gdyby tego by?o ma?o – swe intrygi snuj? bogowie i podlegli im kap?ani, a w ?mijowych G?rach zanotowano nieprzeci?tnie wysok? aktywno?? szczurak?w. Krainy Wewn?trznego Morza przestaj? by? bezpieczne dla zwyk?ych ludzi, a co dopiero dla bohater?w zamieszanych w wiele niepokoj?cych spraw…
Wielkim atutem „Plew na wietrze” jest klimat, nastr?j, w jakim s? one utrzymane. Fantasy, a szczeg?lnie ta pisana przez kobiety, kojarzy si? zwykle z pogodnymi (nie zawsze zgodnie z zamierzeniami autora) przygodami nieskazitelnych bohater?w, kt?rzy staj? na drodze Wielkiego Z?a. Je?li nawet zdarzaj? si? sceny przemocy, to nie przera?? nawet kilkulatka. Ca?e szcz??cie w powie?ci Brzezi?skiej tego schematu nie znajdziemy. Krainy Wewn?trznego Morza to ponure miejsce, w kt?rym za ka?dym rogiem czai si? niebezpiecze?stwo. Nie spotkamy tu heros?w bez skazy, autorka g??wnymi bohaterami uczyni?a postacie o co najmniej w?tpliwej moralno?ci, ale nawet w?r?d osobnik?w pojawiaj?cych si? epizodycznie ci??ko doszuka? si? tak typowego dla fantasy heroicznego rysu charakterologicznego. Wra?enie niepokoju pog??bia jeszcze fakt, ?e bohaterowie z rzadka tylko s? panami swojego losu, znacznie cz??ciej znajduj? si? w sytuacji tytu?owych plew na wietrze – porywani pr?dem wydarze?, kt?re zmuszaj? ich do dzia?ania w okoliczno?ciach, w jakich z w?asnej woli nigdy by si? nie znale?li.
Wa?n? rol? w kreowaniu nastroju spe?nia tak?e stylizacja j?zykowa. Szczerze powiedziawszy, nigdy nie by?em zwolennikiem tego elementu w powie?ciach pisanych przez polskich pisarzy fantastyki, gdy? zwykle robi? to przeci?tnie i bardziej na zasadzie sztuka dla sztuki ni? z rzeczywistej potrzeby. Na palcach jednej r?ki pijanego drwala mo?na policzy? tych autor?w, kt?rzy robi? to z wyczuciem, a zastosowanie tej techniki jest uzasadnione. Anna Brzezi?ska nale?y do tego elitarnego grona. Sprawnie stosuje s?owa, kt?re wysz?y ju? dawno z u?ytku. Stylizacja jest wszechobecna, ale w najmniejszym stopniu nie przeszkadza w odbiorze, doskonale komponuj?c si? z innymi elementami sk?adowymi powie?ci.
„Plewy na wietrze” to porywaj?ca ksi??ka. Mo?na si? o niej wypowiada? tylko w samych superlatywach. Nie ma sensu por?wnywa? jej z pierwowzorem, bo to kompletnie dwa r??ne utwory, tyle ?e opowiadaj?ce t? sam? histori?. Anna Brzezi?ska zrobi?a z raczej przeci?tnego „Zb?jeckiego go?ci?ca” ksi??k?, kt?ra w mojej prywatnej opinii jest numerem jeden do wszystkich nagr?d fantastycznych za rok 2006 – i to mimo faktu, ?e przyjdzie jej rywalizowa? z przyjemnym, ?wietnym, cho? znacznie trudniejszym w odbiorze „Verticalem” Kosika, „Popio?em i kurzem” Grz?dowicza, czy te? z posiadaj?cym rzesz? fanatycznych wielbicieli Andrzejem Sapkowskim i jego „Lux perpetua”.
W?r?d polskich autor?w popularna jest praktyka wydawania poprawionych wersji starych powie?ci. Zwykle s? to niewielkie korekty, niezmieniaj?ce w zasadniczy spos?b ich odbioru. Troch? si? obawia?em, czy ta przypad?o?? nie dopadnie tak?e „Plew na wietrze”. Ca?e szcz??cie nic takiego si? nie sta?o. Cho? jest to ta sama historia, co opowiedziana w „Zb?jeckim go?ci?cu”, to przeskok jako?ciowy mi?dzy tymi ksi??kami jest ogromny. „Plewy na wietrze” s? lepsze pod wzgl?dem j?zykowym, koncepcyjnym i fabularnym. Pomijam nawet fakt, ?e s? niemal dwukrotnie obszerniejsze. Gdyby tak wygl?da?y wszystkie poprawione wydania powie?ci, to nie mia?bym nic przeciwko ich publikacji.
Co mo?na jeszcze powiedzie? o „Plewach na wietrze”? Pewnie to, ?e w?a?nie tak powinny wygl?da? wszystkie powie?ci fantasy – ?wietnie napisane, z interesuj?c? fabu?? i niesztampowymi bohaterami. Jest to pocz?tek fascynuj?cej historii, kt?rej przebieg ?ledzi si? z zapartym tchem. Pozostaje jedynie czeka?, a? Anna Brzezi?ska uko?czy „Sag? o zb?ju Twardok?sku”. Je?li za? nie przekona? was „Zb?jecki go?ciniec”, nie zra?ajcie si? do tego cyklu i przeczytajcie „Plewy na wietrze”. Naprawd? warto!
Внимание! Книга может содержать контент только для совершеннолетних. Для несовершеннолетних чтение данного контента СТРОГО ЗАПРЕЩЕНО! Если в книге присутствует наличие пропаганды ЛГБТ и другого, запрещенного контента - просьба написать на почту [email protected] для удаления материала
– Po Iskrze, od której pochodzę.
Brwi Sandalyi, wąskie, ciemne smugi na seledynowym czole, zmarszczyły się, nadając twarzy wyraz zatroskanego dziecka.
– Więc powinni cię zabić – rzekła.
– Wielu próbowało – odpowiedziała Szarka z nutą smutku w głosie. – I więcej jeszcze zginęło za przyczyną tych, którzy próbowali. Nie ma we mnie pragnienia twej śmierci, przedksiężycowa, lecz moja strata jest większa od twojej. Nie masz prawa mnie zatrzymywać. Zapłaciłam. Za przejście przez twoje ogrody także zapłaciłam.
Woda pod stopami boginki zasyczała gniewnie, spieniła się, spotężniała i wydęła wysoko nad statkiem. Zielone tęczówki Sandalyi zmętniały. Twardokęsek wzdrygnął się. Bał się, że zagniewana nieśmiertelna przykryje ich falą.
Jednakże gdy Sandalya znów przemówiła, jej oczy były przytomne i łagodne jak wieczorna bryza, jak jesienny zmierzch.
– Zapomniałam – wyszeptała boginka. – Tak wiele zapomniałam, prawda? Zatem teraz twój smutek, twoja strata… – urwała. – Dobrze więc – podjęła po chwili – uznaję twoją tęsknotę. Co do straty zaś, przestrzegam cię przed znakiem, który nosisz na czole, gdyż nie jest prawdą, że płaci się raz. Płaci się raz i drugi, a potem na nowo i bez końca.
Zbójca nie dosłyszał słów Szarki.
– Przyjmij ode mnie ostrzeżenie. W podzięce za pieśń. Gdyż jak możesz wiedzieć, komu służysz, śmiertelna?
Fala przybliżyła się jeszcze bardziej do statku. Boginka pochyliła się nisko nad dziewczyną i zajrzała w jej oblicze. Szarka powoli zdjęła rękawicę z jeleniej skóry i wyciągnęła rękę. Na chwilę te dwie dłonie, wąskie, niczym dwa bliźniacze liście turzycy, zetknęły się. Później fala cofnęła się z szumem, unosząc boginkę i kłęby ciemnej mgły. W górze, na czerwonym, południowym nieboskłonie znów świeciły gwiazdy, a ciszy nie mąciło nic, prócz śpiewu latających ryb. Zbójca zrozumiał, że ocaleli.
– Jestem znużona, potwornie znużona – powiedziała Szarka, nie do Twardokęska i nie do szypra nawet, lecz do żalnickiego księcia – i dzisiejszej nocy potrzebuję światła gwiazd, więc zostanę na pokładzie.
– Nie będziemy o to walczyć – odparł bardzo cicho, usuwając się z rufy.
Twardokęsek odgadł, że on również odczuł przejmujący smutek jej pieśni.
Książę pociągnął za sobą najemnika i poszli wylewać wodę spod pokładu. Szarka, ciężko wsparta na grzbiecie skrzydłonia, przeszła na rufę i zwinęła się na nagich, mokrych deskach. Błękitnoskrzydły wierzchowiec, mrucząc, przytulił się do jej pleców.
Wiatr łagodnie popychał potrzaskany statek ku brzegom i Twardokęsek przeczuwał, że nie napotkają dalszych niebezpieczeństw. Dumał też nad tym, co się zdarzyło, najbardziej zaś nad niepojętymi słowami boginki, że Szarkę powinno się zgładzić z powodu koloru włosów i za przyczyną Iskry. Nie podobało mu się to wszystko, wcale nie. Gdyby okazała się zwyczajną najemniczką lub łowczynią nagród, która zasadziła się chytrze na żalnickiego wygnańca, chętnie powędrowałby z nią dalej i ostrzem wywalczyłby sobie udział w nagrodzie – albo całą zagarnął dla siebie, jeśli łaskawa fortuna dozwoli. Lecz wokół rudowłosej kręciło się nazbyt wiele nieśmiertelnych mocy, a z nimi zbójca nie chciał mieć do czynienia. Zatem poprzysiągł sobie, że opuści ją jak najszybciej.
Leżała nieruchomo, lecz kiedy postanowił dołączyć do pracujących pod pokładem, zatrzymała go, mówiąc:
– Masz zostać przy mnie, Twardokęsek, i opowiedzieć, co wiesz o… – zająknęła się – o nim.
Zbójca skrzywił się niechętnie. Nie lubił mówić i zazwyczaj mówił mało lub wcale. Kiedy jednak dojrzał, jak kapłan zaczyna im się ukradkiem przysłuchiwać, zeźlił się niepomiernie. Nienawidził Żalników z ich butną szlachtą, która wszystkich miała za nic, i kapłanami, co przywiedli cały kraj do zguby. I wcale się nie zamierzał kryć z tym przed Kostropatką.
– To syn starego Smardza z Żalników, co go Wężymord z tronu strącił – wypalił bez ogródek – a owo żalnickie władztwo zawżdy było jedno wielkie kurestwo. Wynosili się nad inne nacje, nikomu nie dochowali przyjaźni. Kiedy nas w Górach Żmijowych zwierzołacy prześladowali, Żalniccy z drugiej strony szli, w plecy nam nóż wrażali. Krucjaty, kurwi synowie, czynili.
– Boście zaprzańcy! – Kapłan nie zdzierżył. – Nawet bóg od was uciekł. Na wygnanie iść raczej wolał, niźli dalej was cierpieć.
– Ale zakon ze sobą wziął! – triumfalnie obwieścił Twardokęsek. – Nie zostawił, by jego słudzy z psami pospółek do księżyca wyli, co wam Bad Bidmone zgotowała. Bo wyście przecież kapłan, zdradzają was te ślady na gębie kłute. Rzeknijcie mi zatem, gdzie się Bad Bidmone ukryła? I czemuż was ze sobą nie zabrała? Hę?
Kapłan posiniał, blizny mu krwią nabiegły, a zbójca zarechotał.
– Skoro ojciec Koźlarza na tronie nastał, Żalniki do reszty w świńskim łajnie ugrzęzły – gadał dalej z uciechą. – Imperium mu się roiło, a ichniejsza bogini, Bad Bidmone, jeszcze mu bębenka podbijała. Rychło się sprzymierzył z sinoborskim kniaziem Krobakiem, co po drugiej stronie Wewnętrznego Morza siedzi. Krobak przysłał mu córkę za żonę i trzy galeoty z nią, suto dobrem wyładowane. Smardz traktaty opieczętował, weselisko huczne odprawiono. Potem galeoty nazad odpłynęły, a po kraju słuch poszedł, że żalnicki pan żonę w wieży zamknąć kazał.
– Bo się z nieprzyjaciółmi zmawiała! Ze Skalmierskimi, cośmy z nimi natenczas wojowali! – żachnął się kapłan. – Harda poganka, nikogo w powadze nie miała. Miast kądziel prząść, jęła się przeniewierstwa i zdrady. Gdy po nią pachołków przysłano, topór ze ściany chwyciła. Nic jej było, przeklętnicy, męża zbrojnego rozszczepić!
Szarka podłożyła rękę pod głowę i wygodniej umościła się na pokładzie. Zbójca widział, że z rozbawieniem przysłuchuje się kłótni.
– Bo należało się podówczas ze Skalmierskimi układać – podjął opowieść – jeno nikt nie śmiał tego rzec Smardzowi. Kiedy żona mu zległa, nieco jej pofolgował, zezwolił wrócić do niewieścich komnat. I tutaj się przeliczył. Choć brzemienna, przecie to była wyspiarka, Krobakowa dziewka. Podbuntowała sługi i do ojca w skok poszła, że jeno po gościńcu furkotało. Ale Smardz ją dogonił, do Uścieży zawlókł i tam mu się dziedzic rodził, onże sam sławetny nasz wygnaniec. A dziewka pomarła. Pono w połogu od gorętwy zgorzała, ale mało kto temu dowierzał. Po cichu i o truciźnie prawiono.
– A bodajby was kurdziele zmogły! – warknął Kostropatka, rozglądając się rozpaczliwie po pokładzie w poszukiwaniu sprzymierzeńca. – Jako pies zajadły przeciw prawdzie i sprawiedliwości szczekacie.
Twardokęsek wzruszył ramionami. Książę i najemnik wciąż siedzieli pod pokładem, a żaden z rybaków nie kwapił się stawać w obronie sługi Bad Bidmone. Nic dziwnego zresztą. Na skraju Gór Żmijowych nigdy nie ceniono nadmiernie żalnickiego zakonu, a zniknięcie Bad Bidmone jedynie wzmogło pogardę do kapłanów, których porzuciła własna bogini, i wielu ludzi upatrywało w jej odejściu kary za ich grzechy i butę.
– Krobaka mało cholera nie zadusiła ze złości – ciągnął zbójca z upodobaniem. – Wnet na zięcia uderzył. Smardz musiał się jąć układów. Wyszedł nad Cieśniny Wieprzy błagać Krobaka o miłosierdzie. Bez jezdnych, tylko samowtór z dziecięciem owym po Krobakowej córze, co mu w pieluszkach kwiliło. I uładzili się jakoś. Potem wrócił się Smardz do stolicy. Syna oddał na wychowanie do świątyni Bad Bidmone i zaraz wici na nową wyprawę rozesłał. Ale wtenczas szlachta żalnicka okoniem stanęła. Rokosz zwołali na Wilnickich Błoniach i w oczy kniaziowi rzekli, że oni są ludzia wolna, z dawien dawna w Zalnikach zasiedziała, ceduły pergaminowe mają i przywileje, iż nie kniaziowi, ale prawu podlegają. A prawo jasno stanowi, że się bez ich zgody wypraw wojennych nie będzie ogłaszać. Skoro więc kniaziowi do wojowania tak spieszno, niech sobie jedzie, ale sam. Niesmaczne było Smardzowi owo posłanie i bardzo na nie zębami zgrzytał. Kasztelana wilnickiego zdrajcą okrzyknął i nim ten na mękach sczezł, siepaczy przeciwko co znaczniejszym rokoszanom nasłał. Czyż nie tak było, wielebny bracie? – zwrócił się do kapłana.