Plewy Na Wietrze
Plewy Na Wietrze читать книгу онлайн
Anna Brzezi?ska to w opinii wielu czytelnik?w pierwsza dama polskiej fantastyki. Ju? jej debiutanckie opowiadanie zosta?o nagrodzone Zajdlem, a p??niej by?o tylko lepiej. Jej utwory ciesz? si? nieustaj?c? popularno?ci? w?r?d licznych fan?w. Tak?e ja si? do nich zaliczam, cho? pocz?tki by?y ci??kie. Pierwsz? pozycj? Brzezi?skiej, jak? przeczyta?em, by? „Zb?jecki go?ciniec”, powie?? rozpoczynaj?ca „Sag? o zb?ju Twardok?sku”. Powiem szczerze, ?e po lekturze mia?em mieszane uczucia – stworzony ?wiat i kreacje bohater?w sta?y na wysokim poziomie, ale ca?o?? by?a miejscami trudna do strawienia. Jednak?e nast?pne ksi??ki tej autorki: „?mijowa harfa”, „Opowie?ci z Wil?y?skiej Doliny” czy „Wody g??bokie jak niebo” ca?kowicie przekona?y mnie do talentu i umiej?tno?ci Anny Brzezi?skiej. Gdy dowiedzia?em si?, ?e nied?ugo uka?? si? „Plewy na wietrze” – rozszerzona i poprawiona wersja „Zb?jeckiego go?ci?ca”, bardzo by?em ciekaw, jak je odbior?. Z niewielkimi obawami, ale tak?e z du?ymi oczekiwaniami zabra?em si? za lektur? i… wsi?k?em.
„Plewy na wietrze” nie s? powie?ci? prost? w odbiorze. Autorka nie wprowadza delikatnie czytelnika w realia Krain Wewn?trznego Morza. Nie przedstawia tak?e wcze?niejszych los?w bohater?w. Rozpoczynaj?c lektur? zostajemy rzuceni na g??bok? wod?. Musimy orientowa? si? w sytuacji na podstawie inteligentnie skonstruowanych poszlak, drobnych aluzji i urywkowych uwag dotycz?cych zar?wno historii ?wiata, jak i samych bohater?w. Jest to uk?adanka, kt?r? autorka zaplanowa?a na kilka tom?w, zatem nie nale?y spodziewa? si? wyja?nienia wi?kszo?ci w?tk?w w pierwszej powie?ci z cyklu. Na wiele pyta? nie poznamy odpowiedzi prawdopodobnie a? do samego ko?ca. Dzi?ki temu b?dziemy mogli przez ca?y czas snu? spekulacje i przypuszczenia, kt?re Anna Brzezi?ska z ?atwo?ci? b?dzie obala? lub te? – przeciwnie, potwierdza?. Ju? tylko dla tego elementu warto si?gn?? po „Sag? o zb?ju Twardok?sku”.
Fabule „Plew na wietrze” daleko do liniowo?ci. Liczne w?tki nawzajem si? przeplataj?, zaz?biaj?. Poznajemy losy zb?ja Twardok?ska, zwi?zanego wbrew swej woli z tajemnicz? Szark?; zostajemy wprowadzeni w tajniki gier politycznych pomi?dzy poszczeg?lnymi krajami, ?ledzimy losy Ko?larza i Zarzyczki – ksi???cego rodze?stwa, pr?buj?cego odzyska? ojcowizn?. Gdyby tego by?o ma?o – swe intrygi snuj? bogowie i podlegli im kap?ani, a w ?mijowych G?rach zanotowano nieprzeci?tnie wysok? aktywno?? szczurak?w. Krainy Wewn?trznego Morza przestaj? by? bezpieczne dla zwyk?ych ludzi, a co dopiero dla bohater?w zamieszanych w wiele niepokoj?cych spraw…
Wielkim atutem „Plew na wietrze” jest klimat, nastr?j, w jakim s? one utrzymane. Fantasy, a szczeg?lnie ta pisana przez kobiety, kojarzy si? zwykle z pogodnymi (nie zawsze zgodnie z zamierzeniami autora) przygodami nieskazitelnych bohater?w, kt?rzy staj? na drodze Wielkiego Z?a. Je?li nawet zdarzaj? si? sceny przemocy, to nie przera?? nawet kilkulatka. Ca?e szcz??cie w powie?ci Brzezi?skiej tego schematu nie znajdziemy. Krainy Wewn?trznego Morza to ponure miejsce, w kt?rym za ka?dym rogiem czai si? niebezpiecze?stwo. Nie spotkamy tu heros?w bez skazy, autorka g??wnymi bohaterami uczyni?a postacie o co najmniej w?tpliwej moralno?ci, ale nawet w?r?d osobnik?w pojawiaj?cych si? epizodycznie ci??ko doszuka? si? tak typowego dla fantasy heroicznego rysu charakterologicznego. Wra?enie niepokoju pog??bia jeszcze fakt, ?e bohaterowie z rzadka tylko s? panami swojego losu, znacznie cz??ciej znajduj? si? w sytuacji tytu?owych plew na wietrze – porywani pr?dem wydarze?, kt?re zmuszaj? ich do dzia?ania w okoliczno?ciach, w jakich z w?asnej woli nigdy by si? nie znale?li.
Wa?n? rol? w kreowaniu nastroju spe?nia tak?e stylizacja j?zykowa. Szczerze powiedziawszy, nigdy nie by?em zwolennikiem tego elementu w powie?ciach pisanych przez polskich pisarzy fantastyki, gdy? zwykle robi? to przeci?tnie i bardziej na zasadzie sztuka dla sztuki ni? z rzeczywistej potrzeby. Na palcach jednej r?ki pijanego drwala mo?na policzy? tych autor?w, kt?rzy robi? to z wyczuciem, a zastosowanie tej techniki jest uzasadnione. Anna Brzezi?ska nale?y do tego elitarnego grona. Sprawnie stosuje s?owa, kt?re wysz?y ju? dawno z u?ytku. Stylizacja jest wszechobecna, ale w najmniejszym stopniu nie przeszkadza w odbiorze, doskonale komponuj?c si? z innymi elementami sk?adowymi powie?ci.
„Plewy na wietrze” to porywaj?ca ksi??ka. Mo?na si? o niej wypowiada? tylko w samych superlatywach. Nie ma sensu por?wnywa? jej z pierwowzorem, bo to kompletnie dwa r??ne utwory, tyle ?e opowiadaj?ce t? sam? histori?. Anna Brzezi?ska zrobi?a z raczej przeci?tnego „Zb?jeckiego go?ci?ca” ksi??k?, kt?ra w mojej prywatnej opinii jest numerem jeden do wszystkich nagr?d fantastycznych za rok 2006 – i to mimo faktu, ?e przyjdzie jej rywalizowa? z przyjemnym, ?wietnym, cho? znacznie trudniejszym w odbiorze „Verticalem” Kosika, „Popio?em i kurzem” Grz?dowicza, czy te? z posiadaj?cym rzesz? fanatycznych wielbicieli Andrzejem Sapkowskim i jego „Lux perpetua”.
W?r?d polskich autor?w popularna jest praktyka wydawania poprawionych wersji starych powie?ci. Zwykle s? to niewielkie korekty, niezmieniaj?ce w zasadniczy spos?b ich odbioru. Troch? si? obawia?em, czy ta przypad?o?? nie dopadnie tak?e „Plew na wietrze”. Ca?e szcz??cie nic takiego si? nie sta?o. Cho? jest to ta sama historia, co opowiedziana w „Zb?jeckim go?ci?cu”, to przeskok jako?ciowy mi?dzy tymi ksi??kami jest ogromny. „Plewy na wietrze” s? lepsze pod wzgl?dem j?zykowym, koncepcyjnym i fabularnym. Pomijam nawet fakt, ?e s? niemal dwukrotnie obszerniejsze. Gdyby tak wygl?da?y wszystkie poprawione wydania powie?ci, to nie mia?bym nic przeciwko ich publikacji.
Co mo?na jeszcze powiedzie? o „Plewach na wietrze”? Pewnie to, ?e w?a?nie tak powinny wygl?da? wszystkie powie?ci fantasy – ?wietnie napisane, z interesuj?c? fabu?? i niesztampowymi bohaterami. Jest to pocz?tek fascynuj?cej historii, kt?rej przebieg ?ledzi si? z zapartym tchem. Pozostaje jedynie czeka?, a? Anna Brzezi?ska uko?czy „Sag? o zb?ju Twardok?sku”. Je?li za? nie przekona? was „Zb?jecki go?ciniec”, nie zra?ajcie si? do tego cyklu i przeczytajcie „Plewy na wietrze”. Naprawd? warto!
Внимание! Книга может содержать контент только для совершеннолетних. Для несовершеннолетних чтение данного контента СТРОГО ЗАПРЕЩЕНО! Если в книге присутствует наличие пропаганды ЛГБТ и другого, запрещенного контента - просьба написать на почту [email protected] для удаления материала
Tego dnia w obszernym refektarzu o posadzce wyłożonej białym marmurem i ścianach pobielonych na chwalę bogini, do posiłku zasiadły dwa tuziny podróżnych. Przy stole pozostało jeszcze miejsce na drugie tyle, choć nie był to wcale najobszerniejszy z gościnnych domów. Przeciwnie, skromnie przycupnięty na skraju portu i przesycony ostrą wonią ryb z pobliskiego targu, zwabiał raczej klientelę pośledniego znaczenia i niezbyt zamożną.
U szczytu stołu, na najzaszczytniejszym krześle pokrytym wytartym aksamitem, rozpierał się handlarz bydłem, powracający z turzniańskich targowisk. Ani chybi wdowiec, odziany w jednolity, czarny strój, ożywiony jedynie szerokim łańcuchem z litego srebra oraz równie kosztownym pasem. Raz po raz popatrywał na córkę, wysoką pannę w prostej, szarej sukni. Jej jasne włosy, chociaż zebrane w warkocze i skromnie upięte, dziwnie raziły w tej sali pełnej mężczyzn. Na najdalszym krańcu stołu, pomiędzy pustymi miejscami, przysiadł Skalmierski minstrel. Chyba nie wiodło mu się ostatnimi czasy, bo szatę miał pocerowaną i znoszone ciżmy, ale również nie zamierzał bratać się z pospólstwem. Pomiędzy nimi dwoma pomniejsi kupcy, wędrowni rzemieślnicy i kapitanowie naw, krążących po Kanale Sandalyi, pożerali rybną polewkę, bez skrępowania odkrawając sobie wspólnym nożem pajdy z wielkiego bochenka, który królował pośrodku blatu. Trafiło się też kilku najemników, postarzałych i chyba w drodze do domu po ukończeniu kontraktu, skoro postanowili się trzymać z dala od niebezpiecznych, choć kuszących portowych tawern i zamtuzów. Jedyny wyjątek stanowił młody, jasnowłosy mężczyzna w bardzo skromnym, przeszywanym kubraku, któremu towarzyszył wysoki, szpakowaty wojownik o surowej, zasępionej twarzy.
Profesji i zasobności niektórych gości nie dało się łatwo odgadnąć. Spośród nich najdziwniej wyglądał właśnie ów brzuchaty człowieczek o obliczu poznaczonym straszliwymi bliznami.
Folusznik poklepał go lekko po ramieniu.
– Nie wstydźcie się. – Rozciągnął usta w dobrotliwym uśmiechu, a jego małe, ciemne oczka niemal zginęły w fałdach tłuszczu. – Wszystkim nam było nieswojo, kiedy pierwszy raz patrzyliśmy, jak Fea Flisyon wezwała oblubieńca. Ale często to czyni, więc nawykliśmy.
– Jeno wieczorem nie zbłądźcie do świątynnych ogrodów. – Siwobrody kapitan krypy wożącej solone śledzie do portów Turznii również postanowił się wykazać znajomością światowych obyczajów. – Bo kiedy się zabawa zacznie, łatwo możecie sakiewkę stracić albo i co więcej jeszcze.
– E tam – jeden z najemników prychnął pogardliwie. – Trzymajcie się tylko z dala od chaszczy i zwady nie szukajcie z miejscowymi, a nic wam się złego nie stanie. A może nawet po omacku jakaś przyjemność się trafi. – Rzucił znaczące spojrzenie na pokiereszowaną twarz grubaska. – W tę jedną noc niewiasty Traganki swobodnie chadzają, zarówno kupieckie córki, jak i ladacznice, a każda z nich chce choć trochę poczuć się jak bogini z Białogóry, która właśnie pokłada się pierwszy raz z nowym oblubieńcem.
– Miarkujcie się, waszmościowie! – ofuknął ich ostro handlarz bydłem. – Są między nami niewiasty.
Ale jego córka wcale nie wyglądała na oburzoną. Kręciła w palcach miąższ chleba, zerkając spod opuszczonych rzęs na współbiesiadników, i raz po raz, niby to przypadkiem, popychała chlebowe kulki ku młodemu najemnikowi. Za to okaleczony człeczyna odął się na gębie jak gąsior. Blizny nabiegły mu krwią, sprawiając jeszcze bardziej odrażające wrażenie, i inni goście odwracali od nich wzrok. Tylko poczciwy folusznik, który chyba postanowił roztoczyć opiekę nad mniej obytym przybyszem, skłonił się ku niemu i zapytał troskliwie:
– A nie zatchnęliście się aby? Ości pływają w polewce.
Dziewczyna pchnęła kolejną gałkę przez blat. Tym razem pocisk śmignął naprzód i, omijając miskę z grochem, odbił się od palców jasnowłosego. Mężczyzna nie podniósł głowy. Zamyślony, gmerał łyżką w resztkach strawy. Panna ze złością ściągnęła wargi.
– Widać przecież, że nie od ości szwankuje, ale go wasze nieobyczajne pogwarki zmieszały – rzeki tonem przygany jej ojciec. – Przyzwoity człek nie może ścierpieć podobnych sprośności.
– Przyzwoitości lepiej własną dziewkę uczcie! – wybuchł niespodziewanie kostropaty. – Pod samym waszym nosem aż drobi nogami z chuci. Wstyd! Kto wie, czy do nocy doczeka, zanim się któremuś podścieli, tak się jej do chłopów chce.
W handlarza bydłem jakby piorun strzelił. Chwilę spazmatycznie chwytał powietrze, a na policzki wystąpiły mu ceglaste placki. Panienka, przeciwnie, zbladła jak kreda, ale bynajmniej się nie zmieszała. Zadarła śmiało głowę i choć zwyczaj zakazywał niezamężnym młódkom patrzeć obcym prosto w oczy, gapiła się na pobliźnionego człowieczka z jawną nienawiścią. Nie wywarło to jednak na nim większego wrażenia.
– Wszetecznice, wszędy wszetecznice – wymamrotał, a następnie jakby zapadł się w sobie i znów pochylił nad miską.
Skalmierski minstrel zabębnił palcami po blacie w rytm sprośnej piosenki. Jeden z rzemieślników podłapał ją natychmiast i zanim towarzysze zdołali go powstrzymać, wyśpiewał pół zwrotki o przygodach karczmarki, która nie przepuściła ni żakowi, ni kapłanowi, ni świniopasowi. Przy stole zrobiło się cicho jak makiem zasiał. Tylko kostropaty, niezrażony całym zamieszaniem, siorbał swoją zupę. Jasnowłosy wojownik obserwował go z lekkim rozbawieniem.
– Nie będziecie wy tu mojej czci uchybiać! – wypaliła raptem panna. – Widzicie go, gardłuje kiejby wojewoda. W Żalnikach bądźcie odważni, gdzie jest wasze miejsce. No, ale tam w chaszczach się kryjecie, jako czynią odstępcy i zdrajcy!
Dalszą przemowę przerwał jej ojciec, który wreszcie doszedł do siebie.
– Zamilcz, durna! – wysyczał przez zęby.
Ale rozjątrzona dziewczyna nie zamierzała przestać.
– Nie udawajcie, tatku. Przecież dobrze widzicie, że te blizny to nie od miecza. Miał znak od bogini na gębie wykłuty…
Kupiec złapał córkę za ramię i poderwał od stołu tak gwałtownie, że przewrócił stołek.
– Dosyć, powiadam! Cichaj, dziewko, bo tak ci rzyć skroję rzemieniem, że dwie niedziele na zydlu nie siądziesz. – Popychał ją ku drzwiom, bijąc kułakiem po plecach, aż dudniło. – A nie młóć głupio językiem, bo u mniszek zamknę, gdzie cię lepiej wyuczą. Modlitwy i posługi.
Kiedy płacze panny i wyrzekania kupca przycichły w korytarzu, szpakowaty najemnik popatrzał bacznie na kostropatego. Człeczyna zbierał skórką chleba resztki polewki z miski i wydawał się całkiem z siebie zadowolony.
– Zawsze gadam – odezwał się dobrodusznie folusznik – że niewiasty są zdatniejsze do kądzieli niż do politykowania.
– Do kądzieli i do rodzenia dziatek – zawtórował mu siwobrody najemnik, rad wyraźnie, że trafia się okazja, aby całą kłótnię obrócić w żart.
– Ta już dojrzała jak śliwka. – Szyper z rudą brodą, zwajeckim sposobem splecioną w dwa warkocze, posłał znaczące spojrzenie jasnowłosemu wojownikowi. – I rozumna bestyjka. Zda mi się, że przed wieczorem już ojca udobrucha, może więc się wam trafi jakie przyjemne spotkanie w ogrodach bogini.
Okaleczony podskoczył na stołku, jakby go znienacka osa ukąsiła w zadek. Zamierzał znów coś powiedzieć, ale szpakowaty najemnik gestem nakazał mu milczenie. Głupiec, pomyślał ze zniecierpliwieniem, przy tym zanadto tu w oczy kłuje. Nie należało przystawać na owo dziwaczne spotkanie daleko w obcym kraju. Lepiej było poczekać do lipnickiej granicy i tam się dopiero z sojusznikami witać, gdzie można i kryjówkę znaleźć, i obronę w potrzebie. Nie tutaj, gdzie leda jakie słowo wystawia nas na niebezpieczeństwo i gdzie nam po prawdzie wcale ten kapłan niepotrzebny. Ani za miecz nie chwyci, ani okolicy nie zna, przewodnik też z niego żaden. Ot, zawalidroga.
Jasnowłosy chyba wyczuł rozdrażnienie towarzysza, bo odstawił pustą miskę i przywołał służebnego z dzbanem wina. Trunek – obficie zmieszany z wodą, ale tego akurat można się było spodziewać w domostwie prowadzonym przez najoszczędniejszy zakon w Krainach Wewnętrznego Morza – spełnił zadanie, bo wkrótce wszyscy zaczęli narzekać na jego jakość, straciwszy zainteresowanie kostropatym człowieczkiem, który jako jedyny nie przyjął kubka. Szpakowaty najemnik odczekał chwilę i przepił do sąsiada, rudobrodego szypra.